język polski język angielski biologia matematyka informatyka historia muzyka plastyka technika religia wychowanie fizyczne geografia język mniejszości narodowej geografia

klasa 5

geografia

Wymagania edukacyjne z geografii dla klasy 5
oparte na Programie nauczania geografii w szkole podstawowejPlaneta Nowa autorstwa Ewy Marii Tuz i Barbary Dziedzic

Wymagania na poszczególne oceny

konieczne

(ocena dopuszczająca)

podstawowe

(ocena dostateczna)

rozszerzające

(ocena dobra)

dopełniające

(ocena bardzo dobra)

wykraczające

(ocena celująca)

1. Mapa Polski

Uczeń:

·   wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legendamapy

·   wymienia elementy mapy

·   wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna

·   odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapiepoziomicowej

·   podaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznych

·   wymienia różne rodzaje map

·   odczytuje informacje z planu miasta

Uczeń:

odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapie

· stosuje legendę mapy do odczytania informacji

odczytuje skalę mapy

rozróżnia rodzaje skali

oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy

odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej

wyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta

Uczeń:

·  rozróżnia na mapieznaki punktowe, liniowe i powierzchniowe

·  rysuje podziałkę liniową

·  wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę

·   oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej

·  wyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowa

·  wyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskim

·  wyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową

·  przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie

Uczeń:

·  dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych

·  przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową

·     oblicza odległość w terenie za pomocą skali liczbowej

oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej

·  oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej

·  rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenu

·  rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej

·  omawia zastosowanie map cyfrowych

·   podaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta

 

Uczeń:

  posługuje się planem miasta w terenie

  podaje przykłady wykorzystania mapo różnejtreści

  analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski

  czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego

  projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapyturystycznej lub planu miasta

 

2. Krajobrazy Polski

Uczeń:

              wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz

              wymienia składniki krajobrazu

              wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy

              wymienia pasy rzeźby terenu Polski

              wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie

              wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego

              wymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskim

              wymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiego

              wskazuje na mapiePojezierze Mazurskie

              odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim

              wskazuje na mapiepas Nizin

Środkowopolskich orazNizinęMazowiecką

              wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowiecką

              wskazuje na mapienajwiększe miasta Niziny Mazowieckiej

               podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy

              określa położenie Warszawy na mapie Polski

              wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy

              wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską

              wskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiej

              wskazuje na mapiePolski Wyżynę Lubelską

              wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej

              określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

              podaje nazwę parkunarodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

              podaje nazwyzwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

              określa na podstawie mapy położenie Tatr

              wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie

Uczeń:

· podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazemkulturowym

· określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski

· przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji

· omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego

· wymienia atrakcje turystycznePojezierza Mazurskiego

· przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej

· wymienia atrakcje turystyczneNiziny Mazowieckiej

· opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego

· wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej

· przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej

· omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji

· wymienia dwa przykładyroślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

·   wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr

· wymienia cechy krajobrazu wysokogórskiego

· omawia cechy pogody w górach

· wymienia atrakcje turystyczne Tatr

Uczeń:

· charakteryzuje pasyrzeźby terenu w Polsce

· opisuje krajobraz najbliższej okolicyw odniesieniu do pasów rzeźby terenu

· opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz

· przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim

· opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego

· przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy

· omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej

· przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy

· omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej

· charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej

· omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych

· charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej

· charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

· opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach

· opisuje zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala

Uczeń:

·     dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego piękna oraz ładu i estetyki zagospodarowania

· porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach

· wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne

· wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiegooraz wskazuje je na mapie

· wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim

· charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej

· opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy

· omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki

·  opisuje za pomocą przykładów rolnictwona Wyżynie Lubelskiej

· opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej

· charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczneSzlaku Orlich Gniazd

· przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich

· opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr

Uczeń:

·         proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicy

·         prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły

·         przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowego

·         przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy

·         analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej

·         planuje na podstawie planu miasta wycieczkępo Warszawie

·         przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające zdziałalności człowieka

·         analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej

·         przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd

·         wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr

 

3. Lądy i oceany

Uczeń:

· wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe

· wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie

· wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych

Uczeń:

· wyjaśnia, co to sąsiatka geograficzna i siatka kartograficzna

· wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie

· porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów

· wskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych

Uczeń:

· podaje przyczyny odkryć geograficznych

              wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo

              opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba

Uczeń:

·   określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej

·   opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.

Uczeń:

· oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią woceanach

· przedstawia znaczenie odkryć geograficznych

4. Krajobrazy świata

Uczeń:

· wyjaśnia znaczenie terminu pogoda

· wymienia składniki pogody

· wyjaśnia znaczenie terminu klimat

· wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi

· wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi

· wskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej

· podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowegoi wskazuje te warstwy na ilustracji

· rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych

· wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step

· wskazuje na mapie strefy sawann i stepów

· wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepów

· wyjaśnia znaczenie terminu pustynia

· wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych

· rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowych

· wskazuje na mapiepołożenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich

· wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym

· rozpoznaje rośliny i zwierzętacharakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej

· wymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiej

· wyjaśnia znaczenie terminów:tajga, tundra,wieloletniazmarzlina

· wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry

· rozpoznaje gatunki roślin i zwierzątcharakterystyczne dla tajgi i tundry

· wskazuje na mapieHimalaje

· wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt

Uczeń:

·   wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem

· odczytuje z klimatogramutemperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącu

· wymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej

              omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych

              omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej

· wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa

· omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów

              opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych

· wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego

· wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego

· wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry

· wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje

·  charakteryzuje krajobraz wysokogórskiw Himalajach

· opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach

Uczeń:

  wskazuje na mapie klimatycznej

obszary o najwyższej oraz

najniższej średniej rocznej

temperaturze powietrza

  wskazuje na mapie klimatycznej

obszary o największej

i najmniejszej rocznej sumie

opadów

    porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym

·      wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowych

    przedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej

    charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego

    charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów

    omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych

    omawia rzeźbę terenu pustyń gorących

    omawia cechykrajobrazu śródziemnomorskiego

    charakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundry

    charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach

Uczeń:

              oblicza średnią roczną temperaturę powietrza

              oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku

              oblicza roczną sumę opadów

              prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych orazlasów liściastych i mieszanych

              porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów

              omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych

              prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej

              porównujebudownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry

              analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności

Uczeń:

              przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych

              omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi

              porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt

              analizujestrefy sawann i stepów pod względem położenia, warunkówklimatycznychi głównych cech krajobrazu

              przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazamipustyń gorących i pustyń lodowych

              opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej

              porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach

Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich    (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)

 

Opracowali nauczyciele przyrody i geografii:

Anieszka Jarnutowska

Aldona Orlikowska

 

 

Wiadomości

Kontakt

  • Szkoła Podstawowa Nr 9 w Gliwicach
    ul. Sobieskiego 14
    44-100 Gliwice
    mail: sekretariat@sp9.gliwice.eu
  • 32 239 13 62

Galeria zdjęć