PORADNIK DLA RODZICÓW
Charakterystyka dziecka pięcioletniego
Opracowała: Małgorzata Gajek
Dobry start i przygotowanie dziecka do podjęcia obowiązków w klasie pierwszej jest bardzo ważny dla jego dalszej kariery szkolnej. Dziecko, które potrafi sprostać obowiązkowi szkolnemu ma pozytywny stosunek do nauki , szkoły, nauczycieli. Dodatkowo powoduje to wyrobienie sobie mocnej pozycji w zespole klasowym. Zanim jednak zacznie się okres szkolny, poprzedza go okres przedszkolny, który jest szczególnie ważny dla pięciolatków i sześciolatków. U wszystkich dzieci w tym wieku zachodzą typowe i charakterystyczne zmiany w psychice, które pozwalają wyodrębnić ten okres od innych okresów rozwojowych.
U dzieci pięcioletnich zachodzą duże zmiany w rozwoju społecznym, wzrasta potrzeba współdziałania z rówieśnikami, współzawodnictwa, wrażliwości na opinie otoczenia. Podczas zabawy mnożą się konflikty, pojawiają się sympatie i antypatie. Dzieci uczą się właściwych norm postępowania poprzez wprowadzanie umów i zasad. Dziecko obserwuje otoczenie, gromadzi obrazy, postępuje bardziej świadomie, rozszerza się również jego krąg zainteresowań.
Pięciolatek powinien znać swój adres domowy i adres przedszkola, na podstawie obrazków i modeli- środki lokomocji i maszyny, nazwy zawodów, cechy ubiorów przypisywane najbardziej znanym zawodom, najczęściej spotykane rośliny chronione i zwierzęta, sposoby przystosowania się zwierząt do środowiska. Zasób słownictwa powinien być rozszerzony o treści niedostępne bezpośredniej obserwacji. Pięciolatek ma wyodrębniać elementy akcji, stosować poprawne formy fleksyjne wszystkich odmiennych części mowy, posługiwać się liczebnikami, przymiotnikami, spójnikami i przyimkami.
Dziecko w tym wieku potrafi złożyć prostokąt z dwóch trójkątów wg wzoru, uzupełnia brakujące elementy w postaci człowieka, naśladuje słyszane z otoczenia głosy, wyodrębnia pierwszą głoskę w wyrazach, dzieli proste wyrazy na sylaby.
Rozwija się motoryka, sprawność manualna, sprawność grafomotoryczna-wchodzenie i bieganie do góry po schodach bez trzymania się poręczy, chodzenie na palcach, skakanie na jednej nodze, utrzymywanie równowagi, wiązanie węzełka wg pokazu i wzoru, wycinanie figur płaskich z papieru i innych materiałów, budowanie złożonych konstrukcji z klocków. Dziecko potrafi również odwzorować romb i narysować postać ludzką "an face" z podstawowymi elementami.
Klasyfikuje zbiory wg ich liczebności, porównuje dwa różne zbiory przez łączenie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru, rozumie wyrażenia: za mało, za dużo, porównuje wielkości przedmiotów trzystopniowo, np. mały- mniejszy- najmniejszy, używa nazw figur geometrycznych (koło, kwadrat, prostokąt, trójkąt), dzieli zbiory na podzbiory, rozróżnia wyrażenia na prawo, na lewo, itp.
Rozumie podstawowe związki czasowe i przyczynowo-skutkowe, np. rano, południe, wieczór, dzisiaj, wczoraj, jutro, nazywa dni tygodnia i aktualną porę roku, porównuje tempo wykonywanej czynności, np. prędk- prędzej- najprędzej, wolno, wolniej najwolniej. Liczy elementy zbioru do sześciu, posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi.
Wady wymowy u pięciolatków wymagają interwencji logopedy.
Od dziecka pięcioletniego można wymagać czynności samoobsługowych oraz pewnych prac użytecznych, np. sprzątanie po zajęciach, wywiązywanie się z obowiązków dyżurnych. Zabawa zaczyna wykraczać coraz częściej poza tematykę związaną z najbliższym otoczeniem, w zabawach konstrukcyjnych zwiększa się precyzja ruchów, dzieci coraz częściej wykonują wyznaczone im zadania i koncentrują uwagę wokół jednego tematu wspólnego dla całej grupy. Obok zajęć prowadzonych z całą grupą dużą rolę odgrywa również praca w małych zespołach i indywidualna.
Literatura:
1. Program Wychowania w Przedszkolu "Moje Przedszkole", nr dopuszczenia DKW- 4013- 3/01.
2. Przetacznik-Gierowska M. "Psychologia rozwojowa wieku dziecięcego".