(materiały edukacyjne dla rodziców opracowane w ramach pedagogizacji – kwiecień 2015)

Dysgrafia ( z greckiego grapho - piszę, rysuję, dys - źle, ciężko) to zaburzenie w opanowaniu poprawnego pisania pod względem graficznym.

 

Dysgrafia jest spowodowana mikrouszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego lub zaburzeniami ośrodkowych funkcji wzrokowych i słuchowych. W lżejszych przypadkach dysgrafii mamy do czynienia z tzw. brzydkim pismem. Znaczne  nasilenie trudności daje
w ostateczności pismo nieestetyczne oraz mało lub zupełnie nieczytelne. Często uczeń nie jest w stanie przeczytać tego, co sam napisał. Umiejętność pisania jest procesem trudnym, wymaga od ucznia jednoczesnej współpracy wielu procesów:

• płynna praca oczu,
• precyzja ruchów palców,
• odbiór informacji słuchowej,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• koordynacja pracy oczu i rąk,
• precyzja ruchów nadgarstka.

Pisanie, obok czytania jest podstawą działalności dziecka w szkole. Dla wielu z nich czynność ta jest trudna do opanowania. Zdarza się, że mimo prawidłowego rozwoju umysłowego dziecka i jego dobrych chęci, a także starań nauczycieli i rodziców, nie radzi sobie ono w tej dziedzinie. W konsekwencji pojawiają się różnego rodzaju trudności w nauce, które wtórnie niekorzystnie wpływają na rozwój psychiczny dziecka.

 

Trudności w pisaniu to m.in.:

 - niedokładność w odtwarzaniu liter: niedokończenie kształtu litery, przekształcanie łuków liter w kąty proste,

- litery ,,drżące" o niepewnej linii,

- brak połączeń liter lub niewłaściwe łączenie,

- złe proporcje liter w wyrazie,

- niepoprawne zagęszczenie liter,

 - nie zachowanie należytego odstępu między literami i wyrazami,

 - brak płynności pisania,

- niewłaściwe nachylenie liter / upraszczanie kształtów ( np. pisanie o zamiast a skracanie m do n),

- występowanie kilku charakterów pisma u tego samego dziecka, teksty do oceny, mogą być napisane w miarę estetycznie, zaś notatki sporządzane dla własnego użytku są czytelne tylko dla właściciela.

 

Dysgrafia to nie tylko brzydkie pismo może też być związana z trudnościami w:

 

- orientacji przestrzennej, odróżnianiu stron ( prawa_ lewą góra- dół),

- sprawności ruchowej - nieumiejętność skoordynowania ruchów, pewna niezgrabność ruchowa,

 - prawidłowej organizacji pracy _ chaos na biurku nieumiejętność rozplanowania czynności,

 - sprawności manualnej - słabsze prace plastyczne z nierównymi, chwiejnymi kształtami, mniej estetyczne,

- przepisywaniem z tablicy i pisaniem podczas dyktowania,

- w uczeniu się geometrii, gramatyki,

- ukończeniu zadań w wyznaczonym czasie ( szybciej się męczą),

-samoocenie - efekty pracy są niewspółmierne do włożonego wysiłku niemożność wykorzystania w pełni swego potencjału.

 

Przy rozpoznaniu dysgrafii należy wykluczyć:

 - zaburzenia widzenia,

 - porażenia i niedowłady ręki,

 - obniżone możliwości intelektualne,

- brak motywacji do nauki szkolnej,

 - niewłaściwe metody nauczania.

 

Rodzicu, jeśli chcesz, aby Twoje dziecko ładnie pisało i rysowało, to poświęcaj czas m.in. na:

- lepienie kulek z plasteliny,

- zgniatanie palcami kulek z papieru,

- wydzieranie drobnych papierków,

- wyskubywanie nitek z rożnych tkanin,

- kruszenie i rozsypywanie soli, kaszy lub piasku po tacy drobnymi ruchami palców,
- rysowanie lub malowanie w płaszczyźnie poziomej (na papierze leżącym na ławce, gdy dziecko stoi, jego ręka swobodnie zwisa ku dołowi),

- rysowanie lub malowanie w płaszczyźnie pionowej (na papierze rozpiętym na ścianie tub na tablicy na wysokości twarzy dziecka),

- ćwiczenia usprawniające ruch chwytny palców (kciuk i wskazujący) poprzez stukanie czubkami palców (np. granie na pianinie, zabawa w deszcz, struganie w korze, tekturze, wydrapywanie dziurek w kartonie),

- kreślenie linii, figur, liter, cyfr na tackach z kaszą, piaskiem, itp.,

- malowanie farbą palcami na dużych arkuszach papieru, malowanie farbami dużych kształtów, linii pionowych i poziomych (płotki, drabinki), spiralnych (kłębuszki, domki ślimaka, wszelkiego rodzaju wzorki),

- malowanie farbą przy użyciu pędzla do golenia albo pęczka waty (duże i małe chmury, kałuże, zamalowywanie dużych przestrzeni),

- obrysowywanie konturów rysunków w pozycji stojącej (na stole lub na papierze zawieszonym na ścianie), wykonywanie ćwiczeń graficznych przy użyciu różnych narzędzi: kredy, kredek woskowych, węgla rysunkowego, pędzla, mazaków różnej grubości, ołówka długopisu, pióra,

- rysowanie po bardzo cienkim podłożu, np. papierze śniadaniowym, papierze toaletowym, bibule itp.,

- przypominanie o właściwym kierunku pisania i rysowania zgodnie z zasadą z góry na dół, od lewej do prawej,

- zaznaczanie lewej strony kartki, na przykład przez narysowanie słoneczka lub kolorowego marginesu, aby utrwalić zasadę pisania i rysowania od lewej do prawej i pilnowanie, aby podczas rysowania i pisania wyrazów zachowany był właściwy kierunek ruchu, - przeprowadzanie gier i zabaw rysunkowych wymagających zachowania tego kierunku, np., rysowanie pod dyktando, segregowanie obrazków po lewej i prawej stronie, rysowanie czy pisanie po śladzie,

- ćwiczenia ruchowe usprawniające ruchy rąk, dłoni, nadgarstka, palców jednej i obu rąk, np. zabawy z piłeczką(turlanie piłeczki po podłodze: z jednej ręki do drugie, zaciskanie dłoni na piłeczce piankowej, podrzucanie piłeczki i próby złapania oburącz, zapakowanie piłki piankowej w papierową kartkę (zagniatanie kartki na ściankach piłeczki piankowej, tak żeby nie było widać piłki, a następnie rozpakowanie piłeczki, wolno i przy użyciu jednej dłoni), zabawy z kartką papieru (ugniatanie zmoczonych papierowych ręczników jedną lub dwoma rękami, końcami palców obu rąk, darcie papieru w pasy),

kreślenie w powietrzu linii pionowych, poziomych, ukośnych, łamanych, krzywych i figur geometrycznych - koła, elipsy, kwadratu, trójkąta,

- rysowanie figur, obrysowywanie kształtów geometrycznych bez odrywania ręki od papieru,

- wycinanie - cięcie wzdłuż narysowanej linii prostej, cięcie pasków takiej samej szerokości (płotki, drabinki), cięcie po śladzie, wycinanie figur geometrycznych, postaci ludzkich, zwierząt, części obrazków do składania, wycinanie z papieru tektury, filcu, szmatek),

- grę w bierki, pchełki, zabawy z układankami, puzzlami, mozaikami geometrycznym,

- montowanie konstrukcji z gotowych elementów (koralików, klocków, patyczków, tasiemek),

- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków przez otworki w tekturkach, kreślenie elementów literopodobnych (rysowanie na dużych arkuszach lub pisanie w liniaturze)
z odrywaniem lub bez odrywania ręki, itp.,

 

...A po intensywnej pracy dziecka pamiętajcie o ćwiczeniach relaksacyjnych ręki:

 

- zaciskanie i rozwieranie pięści,

 - zabawy naśladujące różne ruchy, na przykład: pryskanie wodą otrzepywanie rąk z wody. wytrzepywanie wody z rękawa, otrząsanie się z wody, strzepywanie nitki z rękawa,

- rysowanie oburącz w powietrzu,

 - zagadki ruchowe polegające na kreśleniu w powietrzu kształtu dowolnego przedmiotu i odgadywanie przez dziecko, co to za przedmiot,

- krążenie ramion, nadgarstków, palców,

- pływanie na "sucho'',

- wystukiwanie palcami po stole określonego rytmu- naśladowanie osoby prowadzącej, która podaje wzór,

- zabawy paluszkowe – kukiełki, pacynki.

 

Opracowanie, na podstawie materiałów przygotowanych przez Zespół ds. Dysleksji działający w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Gliwicach, ul. Warszawska 35 A

 

Joanna Troll-pedagog szkolny