I. Wstęp.       

            Procedury i strategie stanowią narzędzie efektywnego reagowania na trudne lub zaskakujące sytuacje wychowawcze, które powinny być niezwłocznie podejmowane przez wszystkie podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach opiekuńczo – wychowawczych.

           Wśród różnorodnych przejawów demoralizacji za najbardziej niepokojące i zagrażające zdrowiu dzieci i młodzieży uznaje się narkomanię, alkoholizm i prostytucję. Są to zjawiska, wobec których żaden dorosły nie powinien pozostawać obojętny, zwłaszcza, że zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży najczęściej ze sobą współwystępują. Picie alkoholu czy odurzanie się narkotykami współwystępuje z zachowaniami agresywnymi, przestępczymi, wczesną inicjacją seksualną. Wszystkie te czynniki mogą być przyczyną nawiązywania kontaktów z grupami przestępczymi, a w dalszej kolejności popełniania przestępstw.

Szczególny obowiązek reagowania na niepokojące sygnały i zachowania uczniów spoczywa na szkole, dlatego instytucja ta zobligowana jest do wczesnego rozpoznawania, diagnozowania problemów i podejmowania oddziaływań profilaktycznych (uprzedzających), wychowawczych (interwencyjnych), resocjalizacyjnych (naprawczych) i korekcyjnych ( kompensacyjnych). Szkoła, z racji powszechnego charakteru i funkcji jest terenem, na którym w różnym stopniu i w różnej postaci, ujawniają się niemal wszystkie nurtujące młodzież problemy.

Na terenie szkoły dochodzi do zdarzeń, które bezpośrednio zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu (czasem nawet życiu) uczniów. Nauczyciel częstokroć czuje się osamotniony i bezradny w sytuacji, kiedy ma do czynienia z zachowaniem w żadnym stopniu nie mieszczącym się w regulaminie szkoły, a nierzadko będącym czynem karalnym lub przestępstwem. Właściwa, adekwatna do sytuacji reakcja wychowawcy, pedagoga, dyrektora oraz powiadomienie w razie potrzeby stosownych instytucji mogą w istotnym stopniu zwiększyć skuteczność oddziaływań.

Bardzo ważne jest umiejętne, w pełni profesjonalne przeprowadzenie interwencji z zachowaniem wszelkich praw, zarówno dzieci uczestniczących w zdarzeniu, jak i ich rodziców.
W zależności od okoliczności zdarzeń, kategorii popełnionego czynu oraz wieku sprawców – postępowanie wobec ucznia będzie różne.

PROCEDURA ORGANIZOWANIA POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ obowiązująca od 01.09.2014 r.

 (na podstawie Rozporządzenia MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad organizacji
 i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach
i placówkach – Dz. U. z dnia 7 maja 2013 r. Poz. 532)

 

1. Założenia ogólne:

1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana w szkole/przedszkolu polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia, wynikających w szczególności:

1. z niepełnosprawności;
2. z niedostosowania społecznego;
3. z zagrożenia niedostosowaniem społecznym;
4. ze szczególnych uzdolnień;
5. ze specyficznych trudności w uczeniu się;
6. z zaburzeń komunikacji językowej;
7. z choroby przewlekłej;
8. z sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;
9. z niepowodzeń edukacyjnych;
10. z zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny, sposobem spędzania czasu wolnego, kontaktami środowiskowymi;
11. z trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, w tym związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą.

2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje dyrektor szkoły/przedszkola.

3.Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole/przedszkolu udzielają uczniom:

1. nauczyciele,
2. wychowawcy,
3. specjaliści wykonujący w szkole zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej (psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi, terapeuci pedagogiczni i inni specjaliści).

4. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole/przedszkolu może być udzielana
z inicjatywy (Załącznik nr 7- Wniosek o udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej):

1. ucznia (w przypadku ucznia niepełnoletniego za zgodą jego rodziców/ prawnych opiekunów - jedynie w przypadku podejrzewania o przemoc wobec ucznia należy podjąć działania zgodnie z procedurą postępowania wobec przemocy w rodzinie – procedura Niebieskiej Karty );
2. rodziców/ prawnych opiekunów ucznia;
3. dyrektora szkoły, placówki;
4. nauczyciela, wychowawcy lub specjalisty, prowadzących zajęcia z uczniem;
5. pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania lub higienistki szkolnej;
6. poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;
7. asystenta edukacji romskiej;
8. pomocy nauczyciela;
9. pracownika socjalnego;
10. asystenta rodziny;
11. kuratora sądowego.

5. W szkole/przedszkolu pomoc psychologiczno-pedagogiczna może być udzielana uczniom w formie:

1. zajęć rozwijających uzdolnienia;
2. zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;
3. zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;
4. warsztatów;
5. porad i konsultacji.

6. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna rodzicom może być udzielana w formie:

1. porad,
2. konsultacji,
3. warsztatów,
4. szkoleń.

7. Nauczyciele, wychowawcy i specjaliści w szkole/przedszkolu prowadzą na bieżąco obserwację pedagogiczną, mającą na celu rozpoznanie u uczniów:

1. trudności w uczeniu się,
2. szczególnych uzdolnień;

8. Pomoc psychologiczno- pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy:

1. z rodzicami/prawnymi opiekunami ucznia,
2. poradniami psychologiczno- pedagogicznymi,
3. placówkami doskonalenia,
4. innymi przedszkolami,  szkołami i placówkami,
5. organizacjami pozarządowymi,
6. innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży.

9. Wychowawcy klasy/grupy oraz dyrektor placówki planując udzielanie uczniowi pomocy psychologiczno- pedagogicznej współpracują z rodzicami/prawnymi opiekunami ucznia lub w zależności od potrzeb z innymi nauczycielami i podmiotami ujętymi w punkcie 8.

 

2. Założenia dotyczące uczniów objętych kształceniem specjalnym:

1. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego planowanie i koordynowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej
w szkole/oddziale przedszkolnym, w tym ustalenie dla ucznia form udzielania tej pomocy oraz okresu ich udzielania i wymiaru godzin, w którym poszczególne formy będą realizowane, jest zadaniem zespołu powołanego przez dyrektora szkoły.

1. zespół składa się z nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z dzieckiem (Załącznik Nr 1 ). Regulamin zespołu przedstawiony w (Załączniku Nr 2),
2.  o terminie spotkania zespołu wychowawca klasy informuje rodziców na piśmie (Załączniku Nr 5),
3. dyrektor wyznacza osobę koordynująca prace zespołu,
4. zespół opracowuje Indywidualny Program Edukacyjno-Terapeutyczny uwzględniający zalecenia poradni psychologiczno-pedagogicznej (Załącznik Nr 3);

d) dokonuje Wielospecjalistycznej Oceny Poziomu Funkcjonowania Ucznia (Załącznik Nr 4) jeden raz w roku oraz po zakończeniu jej udzielania,

5. w miarę potrzeb dokonuje modyfikacji Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego,
6. osoby biorące udział w spotkaniu są obowiązane do nie ujawniania spraw poruszanych na spotkaniu zespołu,
7. wymiar godzin poszczególnych form udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej dyrektor szkoły/oddziału przedszkolnego ustala, biorąc pod uwagę wszystkie godziny, które w danym roku szkolnym mogą być przeznaczone na realizację tych form,
8. formy i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiar godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, są uwzględniane w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym opracowanym dla ucznia;

2. O ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, dyrektor szkoły/oddziału przedszkolnego lub placówki niezwłocznie informuje pisemnie rodziców/opiekunów prawnych ucznia (Załącznik Nr 6).

3. Indywidualne Programy Edukacyjno-Terapeutyczne są przechowywane w miejscu wyznaczonym przez dyrektora szkoły/przedszkola (z zachowaniem bezpieczeństwa dokumentacji).

4. Po ukończeniu przez ucznia szkoły/przedszkola lub w przypadku przejścia ucznia do innej placówki IPET pozostaje w dokumentacji szkoły w ustalonym przez dyrektora miejscu.

 

3. Założenia dotyczące uczniów nieobjętych kształceniem specjalnym:

1. Wychowawca, jeżeli stwierdzi potrzebę udzielenia uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, informuje innych nauczycieli oraz specjalistów o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w trakcie ich bieżącej pracy z uczniem (poprzez wniosek (Załącznik Nr 7) lub podczas posiedzenia Zespołu Wychowawczego ds. Profilaktyki-Karta Zgłoszenia).
2. W przypadku stwierdzenia przez nauczyciela lub specjalistę, że uczeń wymaga objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, niezwłocznie udziela on uczniowi tej pomocy
   i jednocześnie informuje o tym wychowawcę (poprzez złożony wniosek (Załącznik Nr 7)  dotyczący udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej).
3. Wychowawca informuje dyrektora szkoły/przedszkola o objęciu ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną za pośrednictwem pedagoga szkolnego.
4. O potrzebie objęcie ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną oraz proponowanymi zajęciami wychowawca/specjaliści/nauczyciele informują rodziców/opiekunów prawnych ucznia. Rodzice potwierdzają poinformowanie składając podpis na Karcie Udzielania Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
5. Wychowawca planuje i koordynuje udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla ucznia, proponuje formy udzielanej uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, okres ich udzielania oraz wskazuje wymiar godzin, w którym poszczególne formy mogą być realizowane. Odbywa się to w konsultacji z rodzicami ucznia oraz - w zależności od potrzeb - z innymi nauczycielami i specjalistami, prowadzącymi zajęcia z uczniem, poradnią lub innymi osobami, o których mowa w pkt. 4. Wychowawca zakłada
   i prowadzi dla ucznia Kartę Udzielania Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej (Załącznik nr 8).

Kartę zakłada wychowawca na początku każdego roku szkolnego (do 20 września) lub
w każdym momencie złożenia wniosku o udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Wszelkie działania w tym zakresie należy dokumentować, zgodnie z zasadami przyjętymi
w szkole/przedszkolu.

6. Dyrektor szkoły/przedszkola na wniosek wychowawcy określa formy udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej ustalając wymiar godzin dla danego ucznia, biorąc pod uwagę wszystkie godziny, które w danym roku szkolnym mogą być przeznaczone na realizację tych form, wypełniając ostatnią kolumnę w Karcie Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej i zatwierdza je składając podpis.

O ustalonych dla ucznia formach, okresie udzielania pomocy psychologiczno -pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane, dyrektor szkoły/przedszkola niezwłocznie informuje pisemnie rodziców ucznia poprzez zapis na Karcie Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej (Załącznik Nr 8).

Rodzice/opiekunowie prawni składają podpis pod ustalonymi przez dyrektora szkoły formami i sposobami udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w Karcie Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej. 

7. Wypełnione i podpisane przez wszystkie podmioty Karty Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej wychowawcy zwracają do pedagoga szkolnego
   w nieprzekraczalnym terminie 2 tygodni od momentu założenia Karty.
8. Do końca lutego każdego roku szkolnego pedagog szkolny rozdaje wychowawcom Karty Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej w celu dokonania ich ewaluacji – (tabela w II części Karty). Wychowawcy analizują postępy uczniów w konsultacji
   w nauczycielami i specjalistami prowadzącymi zajęcia z uczniem oraz ich rodzicami i planują zajęcia na przyszły rok szkolny. Karty zwracane są do pedagoga do dnia 20 marca każdego roku szkolnego.

* UWAGA! Postępy uczniów muszą być zgodne z ewaluacją i proponowanymi zajęciami na przyszły rok szkolny.

9. W przypadku, gdy uczeń był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wychowawca /dyrektor placówki planując udzielanie uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, uwzględnia wnioski dotyczące dalszej pracy z uczniem, zawarte w dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej szkoły/ placówki.
10. Karty Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej przechowywane są
    u pedagoga szkolnego w opisanych segregatorach na dany rok szkolny.

Po zakończeniu danego roku szkolnego (lub w przypadku zmiany szkoły przez ucznia) Karty Udzielania Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej (z danego roku szkolnego) są wkładane do indywidualnej teczki ucznia.

 

Załączniki:

1. Zarządzenie dyrektora o powołaniu zespołu dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (tylko w przypadku IPET-u),
2. Regulamin zespołu ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej organizowanej
   w oddziale przedszkolnym/szkole\ (tylko w przypadku IPET-u),
3. IPET – wzory dla oddziału przedszkolnego, klas I-III i klas IV-VI (tylko
   w przypadku IPET-u),
4. WOPFU  - wzór, (tylko w przypadku IPET-u),
5. Pismo do rodziców – informacja o terminie posiedzenia zespołu dla ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (tylko
   w przypadku IPET-u),
6. Pismo do rodziców – informacja o ustalonych formach, okresie i wymiarze (tylko w przypadku IPET-u),
7. Wniosek do dyrektora szkoły o potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną – wzór,
8. Karta Udzielania Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej – wzór.

 

---

 

 

WYKAZ PROCEDUR OBOWIĄZUJĄCYCH W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 9 W GLIWICACH

 

 

W zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów:

 

 

1. Procedura działania pomocy psychologiczno pedagogicznej.

2. Procedury postępowania w przypadku skierowania ucznia na badania do poradni psychologiczno-pedagogicznej.

3.Procedura postępowania wobec ucznia posiadającego opinię z poradni ppp lub innej specjalistycznej.

4. Procedury dostosowania wymagań edukacyjnych wobec uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniowie przewlekle chorzy.

5.Procedura postępowania z uczniem zdolnym.

6. Procedura postępowania w sytuacji stwierdzenia stosowania przemocy fizycznej pozaszkolnej względem dziecka.

7. Procedura postępowania w sytuacji, jeżeli do szkoły docierają sygnały, że uczeń/ uczennica jest wykorzystywana seksualnie.

8.Procedura postępowania w sytuacji podejrzenia o stosowaniu przemocy w rodzinie ucznia „niebieska karta”.

9.Procedura postępowania w przypadku narastających niepowodzeń szkolnych  ucznia.

10.Procedura postępowania w przypadku zaistnienia wypadku ucznia w czasie zajęć edukacyjnych.

---

 

W zakresie naruszanie zasad regulaminu szkolnego:

 

 

1. Procedura realizacji obowiązku szkolnego przez uczniów w szkole.

2. Procedura postępowania wobec ucznia sprawiającego problemy wychowawcze.

3. Procedury postępowania wobec przejawów agresji i przemocy w szkole.

4. Procedura postępowania wobec ucznia, który dokonał kradzieży na terenie szkoły.

5. Procedury postępowania wobec ucznia znajdującego się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających.

6.Procedura postepowania w przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk.

7. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą wyglądem narkotyk.

8. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel (inny pracownik szkoły) zauważy, że uczeń pali papierosy.

9. Procedura postepowania wobec ucznia, który przedstawia niepokojące zachowania o charakterze seksualnym.

10.Procedura reagowania w sytuacji cyberprzemocy w szkole, w tym procedura postepowania wobec sprawcy i ofiary cyberprzemocy.

11. Procedura postepowania w przypadku stwierdzenia naruszenia godności nauczyciela lub innego pracownika szkoły przez ucznia.

12.Procedura postepowania wobec ucznia w przypadku dewastacji mienia społecznego (szkolnego).

13.Procedura postepowania wobec ucznia w sytuacji posiadania przez niego przedmiotów niedozwolonych na terenie szkoły (ostre narzędzia, np. Nóż, żyletka, kastet, i inne).

14. Procedura postępowania w przypadku znalezienia na terenie szkoły materiałów wybuchowych i innych  niebezpiecznych przedmiotów.

15. Procedura postępowania wobec ucznia zagrożonego demoralizacją.

16. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel (inny pracownik) wykryje na terenie szkoły fałszerstwo.

17.Procedura postępowania wobec ucznia – próba samobójcza .

 

---

 

W zakresie sprawowania opieki rodzicielskiej:

 

 

1. Procedura postępowania w przypadku, gdy rodzic/opiekun prawny nie zgłosił się po odbiór dziecka z wycieczki/imprezy szkolnej.

2. Procedura postępowania w przypadku, gdy rodzic nie zgłasza się po odbiór dziecka ze świetlicy szkolnej lub opiekuńczo-wychowawczej.

3. Procedura postępowania w sytuacji, gdy rodzice/prawni opiekunowie odmawiają współpracy ze szkołą lub rodzina jest niewydolna wychowawczo.

4. Procedura postępowania wobec rodziców lub opiekunów zgłaszających się po odbiór dzieci w stanie nietrzeźwym.

5. Procedura postępowania w przypadku nieobecności rodziców/opiekunów prawnych ucznia.

---

W zakresie pomocy materialnej:

 

1. Procedura dotycząca pomocy dla uczniów w ramach rządowego programu „wyprawka szkolna”.

2. Procedura obiegu dokumentacji – stypendia szkolne.

---

 

 Inne procedury:

 

1. Procedura postępowania wobec osób obcych znajdujących się na terenie szkoły.

 

---

 

 

PODSTAWY PRAWNE STOSOWANYCH NA TERENIE SZKOŁY PROCEDUR:

1. Procedury współpracy Policji z placówkami oświatowymi. Informator dla nauczycieli – Komenda Stołeczna Policji, Urząd Miasta Stołecznego Warszawy, Warszawa 2008.

2. Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci
i Młodzieży.

3. Przewodnik po wybranych przepisach prawnych w sprawach nieletnich zagrożonych demoralizacją i przestępczością, Wydział Prewencji KWP w Łodzi, wyd. I, Łódź 2004.

4. Raport z działań Policji w zakresie zapobiegania przestępczości oraz patologiom społecznym w 2010 r., Biuro Prewencji KGP, Warszawa 2011.

5. Raport Biura Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji o zjawiskach patologii społecznej, stanie przestępczości i demoralizacji nieletnich oraz przedsięwzięciach w zakresie prewencji kryminalnej w 2005 roku. Warszawa 2006.

6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,

szkołach i placówkach (Dz.U. 2010 nr 228, poz. 1487),

7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia wychowania i opieki dla dzieci młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach
i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. 2010 nr 228, poz. 1490),

8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie

sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu

nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji ze zm. (Dz.U. 2002 nr 23, poz. 225).

9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. Nr 209 poz. 1245).

10. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm).

11. Ustawa z 6 VI 1997 – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) –
art. 218, art. 219, art. 222 § 1.

12. Ustawa z 9 XI 1995 o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55, ze zm.).

13. Ustawa z 6 IV 1990 o policji (Dz.U. Nr 30 poz. 179 z p.zm.).

14. Ustawa z 26 X 1982 o postępowaniu w sprawie nieletnich (Dz.U. z 1982 r. Nr 35 poz. 228
z p.zm. – tekst jednolity Dz. z 2002 r. Nr 11 poz. 109 z p.zm.).

15. Ustawa z 29 VII 2005 o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005 r. nr 179 poz. 1485
z p.zm.).

16.Ustawa z 7 IX 1991 o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z p.zm.).

17.  Ustawa z 26 X 1982 o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
(Dz. U. Nr 35, poz. 230 z p.zm.).

18. Ustawa z 8 IV 2010 o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
(Dz.U. z 2010 r. Nr 81, poz. 529).

19. Zarządzenie nr 1619 Komendanta Głównego Policji z 3 XI 2010 r. w sprawie metod
i form wykonywania zadań przez policjantów w zakresie przeciwdziałania demoralizacji
i przestępczości nieletnich oraz działań podejmowanych na rzecz małoletnich. Dziennik Urzędowy KGP Nr 11, poz. 64 z 2010 r.

20. Rozporządzenia MEN z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad organizacji
 i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach
i placówkach – Dz. U. z dnia 7 maja 2013 r. Poz. 532