Wszyscy czują się trochę zdenerwowani, kiedy muszą iść do sądu, w końcu to poważna instytucja decydująca o wielu ważnych sprawach. Nikomu też nie jest łatwo, kiedy robi coś po raz pierwszy. Ty pierwszy raz będziesz występować jako świadek, będziesz jednak czuć się o wiele lepiej w tej roli, jak dowiesz się o niej nieco więcej...

 

Dzieci i młodzież często występują w roli świadków przeróżnych zdarzeń, nie musisz więc czuć się osamotniony/a czy pechowy/a.

 

Niezależnie jednak od tego czy świadek jest nastolatkiem, małym dzieckiem, czy osobą dorosłą, pełni w sądzie bardzo ważną rolę. Informacje przekazane przez świadka pomagają sędziemu sprawiedliwie ocenić postępowanie innych osób.

 

Świadkowie to osoby, które widziały coś ważnego lub wiedzą o czymś, co się zdarzyło. Ich rolą jest dokładne opowiedzenie o tym sądowi. Sam świadek nie zrobił nic złego i nie musi się niczego bać ani wstydzić.

 

Oto trzy rady, o których powinienieś/powinnaś pamiętać będąc świadkiem i składając zeznania:

 

Słuchaj uważnie pytań.

To trochę podobna zasada do tej, jaka obowiązuje w szkole podczas lekcji... Jak nie zrozumiesz pytania, śmiało możesz poprosić o powtórzenie: "Wysoki sądzie, proszę o powtórzenie pytania", "Wysoki sądzie, poproszę o pytanie jeszcze raz, wolniej, kawałek po kawałku".

 

Odpowiadaj na pytania najdokładniej, jak możesz.
Nie przejmuj się, że się mylisz, zacinasz, czy mówisz za cicho/za głośno. To nie występ na szkolnej akademii. Ważne jest jednak to, byś mówił/a tak wyraźnie jak potrafisz. A jak sędzia czegoś nie zrozumie lub nie dosłyszy, to poprosi Cię o powtórzenie. Nie ucz się jednak swojej odpowiedzi na pamięć! I nie słuchaj, gdy ktoś Ci mówi, co i jak mówisz. Sąd chce, abyś własnymi słowami opowiedział/a o tym co się wydarzyło. A jeśli ktoś Ci przerywa, możesz spokojnie powiedzieć, że chcesz skończyć swoją wypowiedź: "Jeszcze nie skończyłem".

 

Zawsze mów prawdę.
I to tak naprawdę najważniejsza zasada. Wydawać się może również łatwa do zrealziwoana, ale ma różne pułapki...  Pamiętaj przede wszystkim, że to nie ejst teleturniej, gdzie liczy się pierwsza odpowiedź. Jeśli w trakcie zeznań coś Ci się przypomni, zorientujesz się, że się pomyliłeś/aś, zawsze możesz się poprawić i przyznać do błędu. Pamiętaj też, by nie zgadywać, jeśli nie znasz odpowiedzi na pytanie. Masz prawo nie wiedzieć i nie pamiętać. Po prostu to przyznaj i powiedz. Sędzia nie stawia ocen jak w szkole...

 

 

Pamiętaj też, że kłamiesz, jeżeli mówisz, że coś się wydarzyło, chociaż nie wiesz czy tak było naprawdę. Kłamiesz również wtedy, kiedy mówisz, że coś się nie wydarzyło, choć tak naprawdę wiesz, że dane wydarzenie miało miejsce...

 

Wiedz także, że podczas przesłuchania mogą pojawić się również i trudne pytania. Możesz mieć też wrażenie, że niektóre z nich się powtarzają, albo że przed chwilą właśnie o tym opowiadałeś/aś. Czasami osoby, które zadają takie pytania, chcą sie przekonać, czy na pewno mówisz prawdę i co dokładnie pamiętasz. Nie przejmuj się jednak - tego rodzaju podchwytliwe pytania słyszy wielu świadków i są one po prostu częścią procedury sądowej. Weź głęboki oddech i spokojnie odpowiedz, nawet jeśli by to miało być powtórzeniem tego, co przed chwilą już powiedziałeś/aś.

Czasem niektóre pytania wymuszają też konkretną odpowiedź. Czasem w ich treść wplecione są również osoby, które są dla Ciebie ważne i wiesz, że odpowiadając tak a nie inaczej sprawiłbyś/sprawiłabyś im przykrość, więc najchętniej odpowiedziałbyś/odpowiedziałabyś całkiem inaczej... Pamiętaj jednak, że będąc świadkiem i składając zeznania, musisz twardo trzymać się prawdy i tutaj szklachetne cele nie usprawiedliwają kłamstwa. Nie musisz też mówić niczego tylko po to, by spełnić oczekiwania innych ludzi i nie musisz zgadzać się z osobą, która zadaje Ci pytania. Cały czas obowiązuje naczelna zasada mówienia prawdy.

To wszystko po to, żeby pomóc sędziemu w ustaleniu co się naprawdę zdarzyło.

 

 

       SŁOWNICZEK

 

 

 

Biegły

Biegły to osoba, którą sędzia prosi o przeprowadzenie jakiegoś badania. Potem biegły opowiada o tym sędziemu. Sędzia zawsze wybiera do tego osobę, która dobrze się na takich badaniach. Biegłym może być więc lekarz, który bada kogoś, kto został pobity. Może to być też psycholog, który będzie przy Tobie podczas przesłuchania.

Dowody

Dowodami nazywane są wszystkie rzeczy, które pokazuje się sądowi w trakcie rozprawy. Mają one pokazać, co się wydarzyło. Dowodem będzie więc list, w którym oskarżony pisze, że popełnił przestępstwo, zdjęcie na którym widać, co się stało albo opowiadanie świadka o tym, co widział.

Przyjazny pokój przesłuchań

Przyjazny pokój przesłuchań to miejsce, gdzie rozmawia się z małymi świadkami, poza salą rozpraw w sądzie. Jest przytulne i kolorowe, często przypomina typowy pokój dziecięcy. W pokoju jest zainstalowana kamera i mikrofon po to, żeby nagrać całą rozmowę. Dzięki temu świadek nie musi wcale iść później do sądu, sędzia po prostu obejrzy nagranie. Czasami możesz usłyszeć też inną nazwę - "niebieski pokój". To też miejsce, gdzie przesłuchuje się małych świadków, tylko że znajduje się na policji.

Obrońca

Obrońca to osoba, która pomaga oskarżonemu w trakcie rozprawy. Zadaje pytania świadkom i przedstawia takie dowody, które pokazują, że oskarżony nie popełnił przestępstwa.

Oskarżony

Oskarżony to osoba, która mogła zrobić coś bardzo złego. Ale o tym, czy na pewno to zrobiła, zadecyduje sędzia po tym, jak zobaczy wszystkie dowody i porozmawia ze wszystkimi świadkami. Dopiero wtedy sędzia może ustalić, co się naprawdę zdarzyło i czy powinien ukarać oskarżonego, czy go wypuścić.

Prokurator

Prokurator jest osobą, która najczęściej jest w sądzie po to, by udowodnić, że oskarżony popełnił przestępstwo. Dlatego często nazywa się go oskarżycielem. Prokurator najpierw zbiera różne dowody, pyta świadków o to, co się wydarzyło, a potem przedstawia to wszystko sądowi.

Przesłuchanie

Przesłuchanie to inaczej to rozmowa, którą czasami prowadzi prokurator a czasem sędzia. Przesłuchanie odbywa się po to, żeby ustalić, co się naprawdę wydarzyło. Dlatego osoba, która je prowadzi, zadaje pytania temu, z kim rozmawia. Pytania zadać może też obrońca oskarżonego. Przesłuchanie nie zawsze musi odbywać się w sądzie. Czasami, zwłaszcza z młodszymi świadkami, rozmowa ta toczy się w innym miejscu, np. w przyjaznym pokoju przesłuchań.

Przestępstwo

Przestępstwem określa się takie zachowanie jakiejś osoby, które jest bardzo złe i najczęściej kogoś krzywdzi. Przestępstwem jest, gdy ktoś bije inną osobę albo zabiera jej rzeczy bez pozwolenia. Żeby było łatwiej, przestępstwa zostały zebrane w jedną grubą książkę, którą nazywamy kodeksem karnym. W kodeksie tym są też wpisane kary, które może wymierzyć sąd za dane przestępstwo (np. pójście do więzienia albo zapłacenie pieniędzy).

Rozprawa

O rozprawie mówimy wtedy, kiedy na salę rozpraw schodzą się wszyscy, którzy są związani z daną sprawą. Przychodzą więc: sędziowie, prokurator, oskarżony ze swoim obrońcą. Na rozprawie sędzia prosi o pokazanie dowodów, rozmawia ze świadkami, wysłuchuje prokuratora i obrońcy. Zanim uda się ustalić, co się wydarzyło, zwykle musi się odbyć kilka rozpraw.

Sala rozpraw

Sala rozpraw to pokój, w którym zbierają się: sędzia, prokurator, oskarżony ze swoim obrońcą i świadkowie.

Sąd

Do sądu przychodzą ludzie, którzy chcą by ich problemy zostały rozstrzygnięte przez sędziego. Czasami są to sąsiedzi, którzy kłócą się o kawałek terenu, czasem para, która chce adoptować dziecko. Do sądu przychodzą też ludzie, którzy zrobili coś złego i muszą zostać za to ukarani.

Sędzia

Sędzia jest osobą, która decyduje o tym, jak rozwiązać spór czy jak kogoś ukarać. Wszystkie te poważne sprawy powierza mu się do rozwiązania, ponieważ ma bardzo dużą wiedzę i doświadczenie. Na rozprawie może być jeden lub trzech sędziów. Jeżeli jest ich trzech, sędzia w środku nazywa się przewodniczącym, a sędziowie obok to ławnicy.

Świadek

Świadek to osoba, która widziała albo słyszała, jak ktoś inny popełnia przestępstwo, czyli robi coś bardzo złego. Żeby ustalić, co tak naprawdę się wydarzyło, prosi się świadków, żeby przyszli do sądu (nazywa się to wezwaniem do sądu) i opowiedzieli o tym. Świadkami mogą być zarówno dorośli jak i dzieci.

Toga

Togą nazywane jest ubranie sędziego, prokuratora i obrońcy. Wygląda jak długa czarna sukienka czy sutanna księdza. Na sali sądowej łatwo odróżnić każdego uczestnika dzięki kolorowym żabotom przy togach. Sędzia ma żabot fioletowy, prokurator - czerwony, a obrońca - zielony.

Wyrok

Wyrok to decyzja sędziego o tym, jak rozwiązać dany problem. W przypadku skłóconych sąsiadów sędzia orzeknie, kto ma rację i komu należy mu się kawałek terenu. W przypadku przestępstwa, sędzia zdecyduje, czy oskarżony zrobił coś złego, a jeśli tak, to na jaką karę zasłużył.

 

Co się dzieje podczas rozprawy w sądzie?

Jeżeli chcesz dowiedzieć się jak może wyglądać rozprawa sądowa z udziałem dziecka-świadka, zapraszamy do obejrzenia specjalnie przygotowanej interaktywnej animacji "Mały świadek w sądzie".

Interaktywna prezentacja "Mały świadek w sądzie" powstała we współpracy z YUMMY Factory Sp. z o.o.i pokazuje jak może wyglądać sprawa sądowa z udziałem dziecka występującego w roli świadka.

 
Prezentacja podzielona została na cztery części. Trzy pierwsze części modułu to krótkie animowane filmy, w których zobaczysz jak rozpoczyna się rozprawa sądowa, jak może wyglądać jej przebieg, wraz z przesłuchaniem dziecka-świadka, a także jak wygląda ogłoszenie wyroku przez sędziego. Ostatnia część modułu jest interaktywną prezentacją osób, które możesz w sądzie spotkać.

 

Aby obejrzeć wybraną część kliknij myszką na odpowiedni tekst poniżej:

 

cz1-przed_rozprawa.swf	cz2-jak_wyglada_rozprawa. swf
cz3-jak_sedzia_oglasza _wyrok.swf	cz4-kogo_mozesz_spotkac_ w_sadzie.swf