Procedury osiągania celów
Interdyscyplinarny charakter przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa wymaga od
nauczycieli rozległej wiedzy, bogatego warsztatu pracy oraz stosowania różnorodnych
metod nauczania i urozmaiconych środków dydaktycznych. Specyfika programu
nastawionego w dużej mierze na działania praktyczne w powiązaniu z podstawą
programową opisaną językiem wymagań (umiejętności ucznia) sprawiają, że niektóre
metody nauczania są preferowane bardziej niż inne dla jak najefektywniejszego
wykorzystania wskazanych metod w procesie dydaktyczno-wychowawczym.
Nowa podstawa programowa kładzie nacisk na kształtowanie w uczniu postawy badacza,
który dostrzega procesy zachodzące w otaczającej go rzeczywistości, potrafi je opisywać
i interpretować .Dlatego też duże znaczenie w procesie kształcenia przypisuje się metodom
aktywizującym, które pobudzają myślenie w kategoriach przyczynowo-skutkowych
oraz uczą poszukiwania analogii i alternatywnych sposobów działania – umiejętności
niezwykle przydatnych w sytuacjach kryzysowych.
W nauczaniu edukacji dla bezpieczeństwa niezwykle efektywne okazuje się również
emocjonalne wzmocnienie procesu dydaktyczno-wychowawczego, które wpisane jest
w szczególności w realizację treści z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
Różnorodność poruszanych zagadnień skłania do zmienności stosowanych metod
(lekcje multimetodyczne) i dbałości o aktualność prezentowanych treści.
Nauczyciel, kierując się własnym doświadczeniem pedagogicznym powinien dążyć
do zmaksymalizowania aktywności uczniów i wyzwalania w nich postaw humanitarnych,
poszukujących i twórczych.
Metody realizacji programu :
1. Instruktaż,
Sprawne i zrozumiałe dla odbiorcy przedstawienie zasad wykonywania danych czynności
2. Pokaz ,
Zademonstrowanie działania sprzętu, urządzenia, maszyny itp.
3. Ćwiczenia praktyczne ,
Wykonywanie przez uczniów czynności – poprzedzonych instruktażem i pokazem
– służących wyrobieniu właściwych nawyków, szybkości działania, precyzji.
4. Wykład uczestniczący,
Wzbogacanie wykładu metodami poglądowymi i środkami działającymi na różne
receptory. Istotą wykładu uczestniczącego jest wyzwolenie aktywnego współudziału słuchaczy, np. przez pytania i analogie.
5. Dyskusja ,
Wymiana poglądów (argumentów), ścieranie się stanowisk kilku lub więcej rozmówców.
6. Drama ,
Metoda nastawiona na oddziaływanie psychologiczne i wpływ wychowawczy. Odgrywanie ról.
7. Burza mózgów ,
Dążenie do uzyskania od uczniów jak największej liczby odpowiedzi, propozycji, skojarzeń.
8. Pytania i odpowiedzi
Metoda wielofunkcyjna, umożliwiająca rozpoznanie stanu wiedzy i umiejętności uczniów.
9. Analiza przypadku ,
Omówienie i interpretacja zdarzeń, głównie w celach prewencyjnych i wychowawczych.
10. Wywiad ,
Rozmowa w celu uzyskania informacji, np. od uczestników rzeczywistych zdarzeń.
Ocena i kontrola osiągnięć uczniów
Formy aktywności uczniów, tzn.:
• ich wypowiedzi,
• sposób wykonania czynności poleconych przez nauczyciela,
• aktywność na lekcjach , zaangażowanie w zajęcia,
• wytwory pracy uczniów (albumy tematyczne, mapy, schematy, wykresy, katalogi itp.)
• testy, sprawdziany, kartkówki
· zachowanie w trakcie zajęć – obserwacja uczestnicząca (głównie w sferze postaw)
Oceny powinno się opierać na czytelnych kryteriach. W tym celu należy:
1. Szczegółowo określić wymagania na konkretne oceny szkolne.
2. Przedstawić wszystkie formy kontroli stopnia opanowania materiału oraz postępów
w nauce (klasówka, kartkówka, odpowiedź ustna itd.);
3. Zdefiniować formy kontroli stopnia opanowania materiału oraz wyraźnie określić
zakres ich wykorzystania, np.:
• odpowiedź ustna: może mieć miejsce po każdej lekcji danego tematu; jej zakres
obejmuje problematykę trzech ostatnich zajęć;
• praca klasowa /sprawdzian/: pisemna forma kontroli stopnia opanowania materiału
realizowana po omówieniu działu; zapowiadana z co najmniej 7-dniowym
wyprzedzeniem; zazwyczaj poprzedzona lekcją obejmującą powtórzenie i utrwalenie
materiału.
4. Określić terminy i sposoby poprawiania ocen oraz przekazywania prac pisemnych.
5. Przedstawić procedury poprawy oceny.
6. Udostępnić zainteresowanym rozkład materiału, kryteria ocen i pozostałe informacje
dotyczące realizacji przedmiotu, np. na stronie internetowej szkoły.
7. Ustalić tryb i terminy nadrabiania zaległości z powodu nieobecności.
8. Wyegzekwować przestrzeganie przedstawionych kryteriów oceniania przez wszystkich
bez wyjątku i na równych prawach.
Podstawą do wyprowadzenia wniosku, że uczniowie opanowali wiedzę i umiejętności
przewidziane w programie nauczania, jest obserwacja prowadzona systemowo, w sposób
planowy, ukierunkowany i właściwie udokumentowany. Obserwacja taka jest za razem
doskonałym narzędziem ewaluacji pracy nauczyciela i skuteczności wykorzystania
programu nauczania.
Ponieważ program z założenia ma charakter czynnościowy, pierwszoplanowym kryterium
stają się umiejętności ucznia. Istotne są także: zaangażowanie ucznia w proces nauczania
– uczenia się, jego aktywność, utożsamianie się z problematyką i przejawianie
zainteresowania przedmiotem.
W dalszej kolejności ocenie powinien podlegać cały zasób wiedzy.
Kryteria oceniania :
Ocena - Celująca
Uczeń:
· inicjuje dyskusje na określony temat
· przedstawia własne (racjonalne) koncepcje rozwiązań, działań, przedsięwzięć
· systematycznie wzbogaca swoją wiedzę i umiejętności, dzieli się nimi z grupą
· odnajduje analogie, wskazuje szanse i zagrożenia określonych działań
· wyraża własny, krytyczny, twórczy stosunek do omawianych zagadnień
· argumentuje własne poglądy, posługując się wiedzą poza programową
· odnosi sukcesy w rywalizacji pozaszkolnej/pozalekcyjnej w konkursach, których
tematyka pokrywa się z treściami kształcenia realizowanymi na zajęciach edukacji dla
bezpieczeństwa
Uczeń zdobył wiedzę znacznie wykraczającą poza zakres programu nauczania.
Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuję uczeń, który rozwiązuje zadania złożone, problemowe, o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych, wojewódzkich i ponad wojewódzkich ( I, II, III miejsce lub wyróżnienie )
Ocena - Bardzo dobra
Uczeń:
· sprawnie korzysta z wszystkich dostępnych źródeł informacji
· samodzielnie rozwiązuje zadania i problemy postawione przez nauczyciela
· jest aktywny na lekcjach i uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych z zakresu edukacji dla
bezpieczeństwa (zawody, konkursy) lub zajęciach pozaszkolnych o specyfice zbliżonej
do przedmiotu
· bezbłędnie wykonuje działania ratownicze, koryguje błędy kolegów, odpowiednio
wykorzystuje sprzęt i środki ratownicze
· sprawnie wyszukuje w różnych źródłach informacje o sposobach alternatywnego
działania (także doraźnego)
· umie pokierować grupą rówieśników
Uczeń opanował wszystkie treści programu i sprawnie wykorzystuje wiedzę z innych
przedmiotów do wykonywania zadań z zakresu edukacji dla bezpieczeństwa.
Ocena - Dobra
Uczeń:
· samodzielnie korzysta ze wskazanych źródeł informacji
· poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych
· samodzielnie wykonuje typowe zadania o niewielkim stopniu złożoności
· podejmuje wybrane zadania dodatkowe
· jest aktywny na lekcjach
· poprawnie wykonuje działania ratownicze, umie dobrać sprzęt i środki ratownicze do rodzaju urazu/ zranienia
Uczeń opanował wszystkie podstawowe treści programu oraz niektóre treści ponadpodstawowe.
Ocena - Dostateczna
Uczeń:
· pod kierunkiem nauczyciela wykorzystuje podstawowe źródła informacji
· samodzielnie wykonuje proste zadania w trakcie zajęć
· przejawia przeciętną aktywność
· potrafi podjąć działania podnoszące własne bezpieczeństwo
Uczeń opanował podstawowe treści programu, pozwalające na podejmowanie działań
ratowniczych i zabezpieczających.
Ocena - Dopuszczająca
Uczeń:
· z pomocą nauczyciela wykonuje proste zadania
· opanował najbardziej elementarne umiejętności z zakresu przedmiotu
Uczeń ma braki w wiedzy, które jednak nie uniemożliwiają dalszej edukacji i mogą
zostać usunięte.
Oczekiwane osiągnięcia absolwenta IV etapu edukacyjnego
Znajomość struktury obronności państwa
• rozróżnianie struktur obronności państwa
• rozumienie roli struktur oraz znajomość powinności obronnych organów administracji
i obywateli
• znajomość geopolitycznych, militarnych i gospodarczych aspektów bezpieczeństwa
państwa
• znajomość świadczeń obywateli na rzecz obronności oraz zadań i kompetencji władz
państwowych i samorządowych w tym zakresie
• orientacja w zakresie zadań, struktury oraz podstawowego uzbrojenia i wyposażenia
Sił Zbrojnych RP
Przygotowanie do sytuacji zagrożeń
• znajomość zagrożeń czasu pokoju i wojny oraz ich ogólna charakterystyka (ze
szczególnym uwzględnieniem możliwości ich wystąpienia w najbliższym otoczeniu)
• znajomość zasad postępowania w przypadku wystąpienia poszczególnych zagrożeń
np. podczas pobytu w szkole, w domu i na trasach komunikacyjnych
• znajomość zasad wyszukiwania i wynoszenia poszkodowanych z rejonów zagrożenia
• znajomość sposobów zapobiegania panice i zasad zachowania własnego
bezpieczeństwa w przypadku wystąpienia poszczególnych zagrożeń
• znajomość podstawowych sposobów oraz środków ochrony ludzi i zwierząt, a także
form ochrony dóbr kultury
• identyfikacja głównych znaków ewakuacyjnych i ochrony przeciwpożarowej
• znajomość środków i sygnałów alarmowych oraz obowiązków ludności po ich
usłyszeniu
• znajomość dróg ewakuacyjnych w szkole, sposobu oznakowania dróg ewakuacyjnych
w obiektach użyteczności publicznej oraz ogólnych zasad ewakuacji
z terenów zagrożonych
• umiejętność ewakuowania się z zagrożonego obiektu (obszaru) w trybie alarmowym
• wiedza na temat genezy i celów międzynarodowego prawa humanitarnego
• znajomość środków rażenia na współczesnym polu walki
• znajomość rodzajów broni konwencjonalnej
• wiedza w zakresie indywidualnej i zbiorowej ochrony przed skutkami użycia broni
konwencjonalnej
• znajomość rodzajów broni masowego rażenia, ich głównego podziału oraz czynników
rażenia tej broni
• wiedza w zakresie zbiorowych środków ochrony ludności, w tym budowli ochronnych
Opanowanie zasad pierwszej pomocy
• umiejętność postępowania ratowniczego w miejscu zdarzenia (ocena sytuacji,
zabezpieczenie miejsca zdarzenia, wezwanie fachowej pomocy, zapewnienie
bezpieczeństwa własnego, poszkodowanych i świadków zdarzenia)
• znajomość materiałów opatrunkowych i środków pierwszej pomocy
• umiejętność rozpoznawania stanów zagrożenia życia i zdrowia
• umiejętność wykonania resuscytacji krążeniowo-oddechowej
• umiejętność opatrywania ran i urazów kostno-stawowych
• umiejętność podejmowania działań ratowniczych na miejscu wypadku
komunikacyjnego
• umiejętność udzielania pierwszej pomocy w przypadku zadławienia się
ciałem obcym, utraty przytomności, wstrząsu pourazowego, omdlenia, zawału serca,
udaru mózgu, urazów termicznych, zatrucia, pogryzienia, ukąszenia i użądlenia
oraz ratowania tonących
· świadomość znaczenia wczesnej defibrylacji dla ratowania życia poszkodowanych