Temat lekcji

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocenacelująca

Uczeń potrafi:

Dział 1. Azja

1. Azja jako kontynent kontrastów geograficznych

·  wskazać na mapie umowną granicę między Europą
a Azją;

·  odczytać z mapy współrzędne geograficzne skrajnych punktów Azji.

·  opisać, na podstawie klimatogramu roczny przebieg temperatury powietrza i opadów
w klimacie zwrotnikowym monsunowym;

·  wyjaśnić, dlaczego podstawą wyżywienia mieszkańców Azji Wschodniej
i Południowo-Wschodniej jest ryż.

·  wyjaśnić, w jaki sposób dochodzi do powstawania trzęsień ziemi;

·  zdefiniować tsunami;

·  wskazać na mapie obszar określany jako pacyficzny pierścień ognia.

·  opisać na podstawie mapy położenie fizycznogeograficzne Japonii;

·  wymienić podstawowe grupy produktów wytwarzanych
w Japonii.

·  opisać, na podstawie mapy, zróżnicowanie przestrzenne gęstości zaludnienia
w Chinach.

·  opisać przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego Indii na podstawie mapy;

·  opisać zmiany liczby ludności w Indiach.

·  wskazać na mapie miejsca wybranych konfliktów na Bliskim Wschodzie;

·  podać najważniejsze cechy odróżniające region Bliskiego Wschodu od innych regionów na świecie;

·  wymienić najważniejsze cechy Islamu.

·  obliczyć rozciągłość południkową Azji;

·  opisać konsekwencje dużej rozciągłości południkowej
i równoleżnikowej Azji.

·  porównać warunki klimatyczne w klimacie zwrotnikowym suchym
i klimacie zwrotnikowym monsunowym;

·  wyjaśnić różnice
w wilgotności powietrza podczas monsunu letniego
i zimowego.

·  opisać, na podstawie mapy tematycznej, rozmieszczenie płyt litosfery;

·  wyjaśnić związek między przebiegiem granic płyt litosfery a występowaniem rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi
i tsunami.

·  uzasadnić, że Japonia jest obecnie jedną
z najpotężniejszych
i najnowocześniejszych gospodarek świata.

·  podać najważniejsze czynniki rozmieszczenia ludności
w Chinach;

·  wymienić kierunki rozwoju gospodarczego Chin.

·  podać przykłady czynników utrudniających i ułatwiających rozwój społeczno-
-gospodarczy Indii;

·  dokonać charakterystyki wybranych przemian gospodarczych w Indiach.

·  opisać wielkość
i rozmieszczenie złóż ropy naftowej na Bliskim Wschodzi;

·  wyjaśnić znaczenie zasobów ropy naftowej dla gospodarek państw bliskowschodnich.

·  przywołać przykłady skrajnych wartości zjawisk geograficznych w Azji,
w szczególności w odniesieniu do: ukształtowania terenu, klimatu, sieci rzecznej, gęstości zaludnienia oraz wartości PKB.

·  wyjaśnić mechanizm powstawania monsunu letniego i zimowego;

·  opisać zastosowanie ryżu
w życiu codziennym mieszkańców Azji Południowo-Wschodniej.

·  zidentyfikować prawidłowości w rozmieszczeniu zjawisk sejsmicznych i wulkanicznych w odniesieniu do płyt litosfery;

·  wymienić negatywny wpływ trzęsień ziemi i tsunami na życie człowieka.

·  opisać warunki przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz określić ich wpływ na rozwój gospodarczy kraju.

·  wymienić i wyjaśnić dawne, obecne oraz przyszłe wyzwania demograficzne Chin;

·  zaprezentować główne kierunki rozwoju gospodarczego Chin w XXI w.

·  wyjaśnić wyjątkowość struktury społecznej
w Indiach;

·  ocenić rolę czynników społecznych, w tym kontrastów dla rozwoju gospodarczego Indii.

·  dokonać ogólnej charakterystyki kultury Bliskiego Wschodu ze szczególnym uwzględnieniem struktury religijnej;

·  ocenić wpływ czynników społecznych na poziom
i tempo rozwoju gospodarczego państw na Bliskim Wschodzie.

·  uzasadnić na podstawie map ogólnogeograficznych
i tematycznych, że Azja jest obszarem wielkich kontrastów geograficznych;

·  wyjaśnić zróżnicowanie rozmieszczenia ludności
w Azji.

·  wykazać związek między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniej.

·  opisać sposoby zapobiegania tragicznym skutkom trzęsień ziemi i tsunami;

·  analizować możliwości przewidywania niebezpiecznych zjawisk sejsmicznych oraz zapobiegania ich skutkom.

·  ocenić wpływ warunków przyrodniczych i społeczno-kulturowych na rozwój gospodarczy Japonii.

·  wyjaśnić cele, zasady oraz dokonać oceny polityki jednego dziecka.

·  szeregować czynniki rozwoju gospodarczego Indii według ich znaczenia dla sytuacji ekonomicznej kraju i jego mieszkańców;

·  wyjaśnić znaczenie przemysłu nowoczesnych technologii w rozwoju gospodarczym Indii.

·  podać przyczyny zróżnicowania gospodarczego państw Azji;

·  proponować działania zmierzające do ograniczenia ubóstwa w najbiedniejszych krajach Azji.

·  wyjaśnić, dlaczego opóźniający się monsun letni może być przyczyną wystąpienia klęski głodu.

·  korzystać z nowoczesnych aplikacji informujących
o wystąpieniu zjawisk sejsmicznych;

·  podać podstawowe zasady zachowania podczas wystąpienia trzęsień ziemi.

·  zdefiniować problemy mieszkańców Japonii związane m.in. z pogonią za sukcesem i dążeniem do maksymalizowania wydajności pracy.

·  prognozować zmiany roli
iznaczenia Chin w światowej gospodarce i polityce.

·  wskazać kierunki rozwoju społecznego Indii, które mogą mieć kluczowy wpływ na rozwój gospodarczy
w przyszłości.

2. Kultura ryżu
w klimacie monsunowym

3. Pacyficzny pierścień ognia

4. Japonia

5. Chiny

6.Indie

7. Bliski Wschód

·  ocenić planowane kierunki rozwoju społeczno-
-gospodarczego państw na Bliskim Wschodzie pragnących unowocześnić strukturę swojej gospodarki.

·  wykazać wieloaspektowość konfliktów obserwowanych na Bliskim Wschodzi;

·  udowodnić funkcjonowanie stereotypowego postrzegania regionu Bliskiego Wschodu
w świadomości wielu Europejczyków.

Dział 2. Afryka

9. Afryka na mapie

·  wymienić charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki.

·  nazwać główne masy powietrza i typy opadów występujące w Afryce;

·  wymienić strefy klimatyczne-
-roślinne w Afryce.

·  podać definicje terminów: Sahel, nomadowie, pustynnienie;

·  wskazać na mapie region Sahelu.

·  opisać charakterystyczne elementy środowiska przyrodniczego Afryki.

·  opisaćdowolną strefę klimatyczno-roślinną Afryki;

·  wskazać rejony obfitych opadów i susz w Afryce.

·  określić warunki przyrodnicze charakterystyczne dla Sahelu.

·  przedstawić główne cechy krajobrazów Afryki;

·  wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Afryki.

·  opisaćdowolną strefę klimatyczno-roślinnąAfryki uwzględniając gospodarowanie człowieka
w tej strefie;

·  wskazać rejony obfitych opadów i susz w Afryce określając przyczyny występujących różnic.

·  wskazać sposoby tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu;

·  wymienić przyczyny pustynnienia.

·  wyjaśnić zależności między wybranymielementami środowiska przyrodniczego Afryki;

·  wykazać cechy świadczące
o zróżnicowaniu środowiska przyrodniczego Afryki;

·  nazwać i wskazać na mapie przykładowe krainy w Afryce.

·  omówić cyrkulację mas powietrza w strefie międzyzwrotnikowej;

·  wyjaśnić wzajemne zależności między strefami klimatycznymi i roślinnymi;

·  wskazać na mapie zasięgi występowania poszczególnych stref klimatyczno-roślinnych
w Afryce.

·  określić kierunki zmian sposobów tradycyjnego gospodarowania w strefie Sahelu.

·  scharakteryzować wyjątkowe zjawiska przyrodnicze
w Afryce i wyjaśnić ich pochodzenie;

·  nazwać i wskazać na mapie przykładowe krainy Afryki i omówić ich specyfikę.

·  wykazać specyfikę cyrkulacji mas powietrza nad Afryką;

·  wskazać konsekwencje przyrodnicze i gospodarcze cyrkulacji mas powietrza
w Afryce;

·  porównać strefy klimatyczno-
-roślinne w Afryce pod względem możliwości ich zagospodarowania przez człowieka.

·  omówić przyczyny pustynnienia i wskazać sposoby zapobiegania temu procesowi.

10. Zróżnicowanie klimatyczne Afryki

11. Gospodarowanie w strefie suchej

12. Na wakacje do Kenii

·  pokazać położenie Kenii na mapie;

·  nazwać walory przyrodnicze Kenii.

·  wskazać obszary nadwyżek
i niedoborów wody.

·  określić wartości przyrostu naturalnego w Afryce.

·  nazwać główne surowce mineralne występujące
w Afryce.

·  wymienić kilka walorów turystycznych Kenii.

·  podać nazwy roślin uprawnych Afryki;

·  wymienić sposoby gospodarowania w Afryce.

·  przedstawić główne problemy Afryki;

·  wskazać regiony głodu
i niedożywienia w Afryce.

·  wskazać regiony słabiej
i lepiej rozwinięte gospodarczo w Afryce.

·  wskazać rodzaje turystyki, jakie mogą być realizowane
w Kenii.

·  opisać problemy rolnictwa Afryki.

·  analizować przyczyny głodu
i niedożywienia w Afryce.

·  wskazać dziedziny gospodarki mogące rozwijać się współcześnie w Afryce.

·  określić znaczenie rozwoju turystyki dla państw Afryki.

·  wyjaśnić przyczyny
problemów rolnictwa
w Afryce.

·  przedstawić sposoby rozwiązania problemu
głodu i niedożywienia oraz ocenić ich skuteczność.

·  omówić specyfikę gospodarki państw słabo
i średnio rozwiniętych gospodarczo w Afryce;

·  omówić uwarunkowania społeczne w Afryce.

·  wskazać możliwe konsekwencje dla gospodarki i środowiska przyrodniczego Kenii związane z rozwojem turystyki.

·  przedstawić przykłady
pomocy międzynarodowej dla społeczeństwa Afryki
i ocenić ich skuteczność.

·  przedstawić wskazane
problemy Afryki (konflikty, choroby).

·  wskazać na przyczyny zróżnicowanego rozwoju państw Afryki.

13. Rolnictwo
w Afryce

14. Głód
i niedożywienie

15. Różne oblicza Afryki

Dział 3. Ameryka

17. Ameryka na mapie

·  wskazać na mapie
główne jednostki fizycznogeograficzne
Ameryki Północnej
i Południowej.

·  wskazać na mapie zasięg lasów i prerii w Kanadzie.

·  zdefiniować pojęcia: cyklon tropikalny, huragan, tornado, powódź i wskazać na mapie regiony występowania tych zjawisk.

·  opisać warunki naturalne Ameryki Północnej
i Południowej.

·  wymienić czynniki przyrodnicze wpływające na przesunięcie granicy lasów
w Kanadzie.

·  przedstawić konsekwencje katastrofalnych zjawisk przyrodniczych.

·  scharakteryzować cechy
środowiska przyrodniczego regionu;

·  scharakteryzować wody
powierzchniowe Ameryki Południowej i Północnej.

·  wskazać przyczyny przekształcenia większości prerii w obszary rolnicze.

·  określić warunki niezbędne do uformowania się cyklonu tropikalnego;

·  wymienić przyrodnicze skutki powodowane przez huragany.

·  określić związki między
poszczególnymi elementami środowiska
przyrodniczego Ameryki Północnej i Południowej.

·  określić związki między obszarami uprawnymi
i lasami a gospodarką Kanady.

·  przedstawić zależności między działalnością człowieka a intensyfikacją zjawisk katastrofalnych.

·  Przedstawić, korzystając
z map tematycznych, prawidłowości
w ukształtowaniu powierzchni Ameryki
Północnej i Południowej.

·  przedstawić historyczne uwarunkowania
rozwoju rolnictwa
i gospodarki leśnej
w Kanadzie.

·  ocenić skalę zagrożeń jakie stwarzają kataklizmy naturalne w Stanach Zjednoczonych.

18. Kanada – lasy
i Wielkie Równiny

19. Wielkie kataklizmy klimatyczne

20. Amazonia

·  scharakteryzować las
równikowy.

·  wymienić wybrane nazwy grup, plemion rdzennej ludności Ameryki Północnej
i Południowej;

·  wskazać regiony, w których nadal żyją plemiona nie podlegające wpływom cywilizacji.

·  wskazać wielkie miasta
Ameryki Południowej
i Północnej;

·  zdefiniować pojęcie
urbanizacji;

·  wskazać na mapie
megalopolis w Stanach Zjednoczonych.

·  wymienić elementy
środowiska przyrodniczego Stanów Zjednoczonych wpływające na specyfikę tego kraju;

·  wyjaśnić pojęcie technopolia
i podać przykład.

·  przedstawić znaczenie
lasu równikowego dla
Ziemi.

·  wskazać przyczyny zaniku rdzennej ludności obu Ameryk;

·  zdefiniować pojęcia: Indianin, Kreol, Metys, Mulat, rasizm.

·  wymienić problemy
wielkich miast Ameryki
Południowej;

·  zdefiniować pojęcie dzielnica nędzy.

·  wymienić cechy wybranej nowoczesnej gałęzi przemysłu;

·  wymienić przyczyny marnowania żywności
w Stanach Zjednoczonych.

·  przedstawić piętrowość
roślinną lasu równikowego;

·  wymienić przyczyny deforestacji Amazonii.

·  scharakteryzować
zróżnicowanie etniczne
społeczeństwa Ameryki Północnej iPołudniowej;

·  przedstawić problemy rdzennej ludności Ameryki.

·  podać przyczyny i skutki urbanizacji pozornej;

·  przedstawić cechy megalopolis.

·  opisać warunki rozwoju
nowoczesnych gałęzi
przemysłu w Stanach
Zjednoczonych;

·  na podstawie danych statystycznych określić pozycję Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej.

·  określić związki między
warunkami środowiska
lasu równikowego
a rozwojem gospodarczym tego regionu.

·  wymienić i wskazać na mapie państwa Ameryki,
w których rdzenni mieszkańcy stanowią znaczny odsetek społeczeństwa.

·  wyjaśnić wpływ warunków środowiskaprzyrodniczego
na lokalizację
i funkcjonowaniemiast
w AmerycePołudniowej
i Północnej.

·  przedstawić rolę usług
w gospodarce Stanów
Zjednoczonych.

·  przedstawić szanse
i zagrożenia związane
z kontynuacją obecnej
polityki gospodarczej
Brazylii.

·  przedstawić historyczne zmiany sytuacji rdzennej ludności obu Ameryk;

·  ocenić tendencje zmian
w relacjach między ludnością rdzenną i napływową, występujące w różnych krajach obu Ameryk.

·  przedstawić historyczne uwarunkowania
współczesnej sytuacji polityczno-gospodarczej państw Ameryki
Południowej i Północnej.

·  określić wpływ wielkich koncernów na gospodarkę StanówZjednoczonych
i świata.

21. Rdzenni mieszkańcy Ameryki

22. Wielkie miasta półkuli zachodniej

23. Potęga gospodarcza świata – Stany Zjednoczone

Dział 4. Australia i Oceania.Obszary okołobiegunowe

25. Australia
i Oceania mapie

·  wymienić elementy
środowiska przyrodniczego Australii oraz Oceanii wpływające na specyfikę tych obszarów.

·  nazwać grupy ludności zamieszkujące Australię;

·  wskazać regiony koncentracji ludności w Australii.

·  wyjaśnić pojęcia: Antarktyda, Antarktyka, Arktyka;

·  wskazać na mapie Antarktydę, Antarktykę, Arktykę.

·  przedstawić wybrane
elementy środowiska
przyrodniczego Australii.

·  wskazać najważniejsze
działy gospodarki Australii;

·  omówić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Australii.

·  podać cechy środowiska przyrodniczego Antarktyki.

·  wyjaśnić genezę wybranych elementów środowiska przyrodniczego Australii oraz wysp Oceanii.

·  omówić relacje między rdzennymi mieszkańcami Australii a przybyszami
z Europy;

·  scharakteryzować rolnictwo Australii.

·  wyjaśnić przyczyny
występowania specyficznych warunków środowiska przyrodniczego na obszarach podbiegunowych.

·  scharakteryzować klimat
oraz roślinność Australii i wysp Oceanii.

·  wyjaśnić zależności między elementami środowiska przyrodniczego
a gospodarką Australii.

·  opisać działalność człowieka na obszarach podbiegunowych.

·  podać przykłady charakterystycznych zjawisk przyrodniczych w Australii
i Oceanii oraz wyjaśnić ich pochodzenie.

·  wyjaśnić jak położenie Australii wypływa na gospodarkę tego kraju.

·  wyjaśnić znaczenia Traktatu Antarktycznego dla środowiska przyrodniczego obszarów polarnych.

26. Człowiek
w Australii

27. Antarktyda – kraina lodu

28. Na stacji polarnej

·  wymienić jedną polską stację badawczą funkcjonującą
w Arktyce lub Antarktyce.

·  opisać badania jakie są prowadzone na stacjach polarnych.

·  wskazać przyczynyzainteresowania człowieka obszarami polarnymi;

·  opisać warunki życia
w polarnej stacji badawczej.

·  przedstawić historię odkryć polarnych.

·  ocenić znaczenie badań polarnych dla gospodarki
i nauki.

Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich    (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)

·