Godziny pracy Informator logopedyczny dla rodziców Dekalog Rodzica Nauka prawidłowego sposobu połykania śliny oraz płynów

Logopeda

Nauka prawidłowego sposobu połykania śliny oraz płynów

 

  1. Dojrzały typ połykania

            Połykanie jest umiejętnością bardzo ważną, która pojawia się już w łonie matki i wraz z odruchem ssania umożliwia noworodkowi odżywianie się. Język w tym okresie całkowicie wypełnia zamkniętą, płaską jamę ustną, mogąc wykonać jedynie ruchy poziome. Takie układanie języka trwa do czasu zwiększenia się pionowego wymiaru jamy ustnej. Następuje to po pełnym wyrośnięciu uzębienia mlecznego. Powstaje wówczas dostatecznie dużo miejsca dla ruchów pionowych języka. Oprócz tego tworzy się zwarta przeszkoda kostna w postaci zębów mlecznych, która ma hamować i wygaszać ruch języka do przodu. Ten okres powinien kończyć etap połykania niemowlęcego, a zapoczątkowywać dojrzały sposób połykania z końcem języka skierowanym i ułożonym na wałku dziąsłowym (tuż za górnymi jedynkami). Stwarza to jednocześnie warunki do poprawnej artykulacji głosek przedniojęzykowych.

Prawidłowe połykanie powinno być dobrze opanowane do rozpoczęcia wymiany zębów przednich mlecznych na stałe. Miejsce po zębie/zębach mlecznych powstałe przed pojawieniem się zębów stałych stanowi bodziec do ciągłego wciskania czubka języka w „szparę”, co może przyczynić się do utrwalenia nieprawidłowego połykania.

Systematyczna nauka prawidłowego połykania prowadzona w domu, to pierwszy krok do terapii wad wymowy u dziecka. Bardzo proszę o zapoznanie się z materiałem i prowadzenie regularnych ćwiczeń w domu.

 

Rysunek 1 Pozycja języka w czasie niemowlęcego połykania (A) oraz połykanie typu dojrzałego (B)

 

  1. Nauka dojrzałego sposobu połykania

 

  • Unoszenie języka (ćwiczenia na pionizację języka)

Naukę należy zaczynać od ćwiczeń unoszenia języka z pozycji poziomej do podniebienia, w okolicę siekaczy (jedynki, dwójki). Dotyczy to najczęściej dzieci małych, u których nie nastąpiło z różnych przyczyn samoistne przestawienie się języka we właściwym czasie. Takim dzieciom można pokazywać prawidłowe układanie języka na sobie (nauka przez naśladownictwo).

Innym sposobem jest tzw. uczulanie miejsc artykulacyjnych. To znaczy, możemy dotykać czubka języka i określonego miejsca na podniebieniu np. łyżeczką, szpatułką drewnianą/patyczkiem do uszu itp., aby dziecku ułatwić trafienie języka w odpowiednie miejsce.

Ulubionym sposobem dzieci jest smarowanie wałka dziąsłowego miodem, czekoladą lub przyklejenie na przykład małego kawałka wafla.

Etap ten jest ważny dla całej nauki połykania, ponieważ wnosi zasadniczą zmianę w dotychczasowym stereotypie ruchowym. Kiedy dziecko umie już trafić językiem w okolicę podniebienia tuż za górnymi zębami, przechodzimy do następnego etapu nauki.

Nie zapominamy jednak o kontynuowaniu tych ćwiczeń.

 

  • Połykanie śliny

Ten etap polega na uczeniu połykania śliny z końcem języka uniesionym do góry, w stronę podniebienia. Trudność polega na utrzymaniu języka przez cały akt połykania na podniebieniu (cały, a nie tylko w jego fazie początkowej). Czubek języka musi wydawać się wręcz przyklejony do podniebienia.

Zachowanie języka sprawdzamy rozchylając dwoma palcami wargi i dotykając kciukiem krtań (kciuk kontroluje ruch krtani, która pokazuje, czy dziecko przełknęło ślinę).

Najpierw prosimy dziecko, by uniosło czubek języka do podniebienia, następnie z tak przyklejonym językiem ma złączyć zęby i w takiej pozycji prosimy, by przełknęło ślinę.

Na początku widoczne może być napięcie warg podczas przełykania. Powinno ono zniknąć przy systematycznym treningu.

Napięcie warg jest wynikiem przeciwstawienia się ich naporowi języka do przodu i ma na celu powstrzymanie go przed wysunięciem poza jamę ustną.

Ćwiczenia połykania śliny powinny być wykonywane możliwie często w ciągu dnia. Konieczne jest również przypominanie dziecku o trzymaniu języka cały czas na podniebieniu. Ten etap można uznać za zakończony, gdy połykanie śliny przebiega płynnie (bez napięcia warg i z uniesionym językiem) i nie zdarza się nawet pojedynczy nawrót połykania niewłaściwego.

 

  • Spożywanie płynów

Trzeci etap jest zastosowaniem wyuczonej techniki połykania do spożywania płynów. O prawidłowym przebiegu tej czynności można się przekonać, obserwując zachowanie się warg (ważny brak grymasu). Ćwiczenie to powinno być wykonywane kilka razy dziennie.

Cały czas powinniśmy przypominać o prawidłowym ułożeniu języka, zwłaszcza przed posiłkiem. Ma to na celu wytworzenie skojarzenia ułożenia języka w czasie ćwiczeń z przełykaniem płynnych i stałych pokarmów.

 

 

Wiadomości

Kontakt

  • Szkoła Podstawowa Nr 9 w Gliwicach
    ul. Sobieskiego 14
    44-100 Gliwice
    mail: sekretariat@sp9.gliwice.eu
  • 32 239 13 62

Galeria zdjęć