Wymagania na poszczególne oceny

konieczne

(ocena dopuszczająca)

podstawowe

(ocena dostateczna)

rozszerzające

(ocena dobra)

dopełniające

(ocena bardzo dobra)

wykraczające

(ocena celująca)

1. Mapa Polski

Uczeń:

·   wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legendamapy

·   wymienia elementy mapy

·   wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względna

·   odczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapiepoziomicowej

·   podaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznych

·   wymienia różne rodzaje map

·   odczytuje informacje z planu miasta

Uczeń:

• odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapie

·  stosuje legendę mapy do odczytania informacji

• odczytuje skalę mapy

• rozróżnia rodzaje skali

• oblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy

• odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznej

• wyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta

Uczeń:

·  rozróżnia na mapieznaki punktowe, liniowe i powierzchniowe

·  rysuje podziałkę liniową

·  wyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalę

·   oblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowej

·  wyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowa

·  wyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskim

·  wyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazową

·  przedstawia sposoby orientowania mapy w terenie

Uczeń:

·  dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych

·  przekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniową

·     oblicza odległość w terenie za pomocą skali liczbowej

• oblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowej

·  oblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowej

·  rozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenu

·  rozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznej

·  omawia zastosowanie map cyfrowych

·   podaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta

Uczeń:

•  posługuje się planem miasta w terenie

•  podaje przykłady wykorzystania mapo różnejtreści

•  analizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polski

•  czyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego

•  projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapyturystycznej lub planu miasta

2. Krajobrazy Polski

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu krajobraz

• wymienia składniki krajobrazu

• wymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicy

• wymienia pasy rzeźby terenu Polski

• wskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskie

• wymienia elementy krajobrazu nadmorskiego

• wymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskim

• wymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiego

• wskazuje na mapiePojezierze Mazurskie

• odczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskim

• wskazuje na mapiepas Nizin

Środkowopolskich orazNizinęMazowiecką

• wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowiecką

• wskazuje na mapienajwiększe miasta Niziny Mazowieckiej

• podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawy

• określa położenie Warszawy na mapie Polski

• wymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawy

• wskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląską

• wskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiej

• wskazuje na mapiePolski Wyżynę Lubelską

• wymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiej

• określa na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

• podaje nazwę parkunarodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

• podaje nazwyzwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej

• określa na podstawie mapy położenie Tatr

• wskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie

Uczeń:

· podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazemkulturowym

· określa położenie najbliższej okolicy na mapie Polski

· przedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracji

· omawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego

· wymienia atrakcje turystycznePojezierza Mazurskiego

· przedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiej

· wymienia atrakcje turystyczneNiziny Mazowieckiej

· opisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiego

· wymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiej

· przedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiej

· omawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracji

· wymienia dwa przykładyroślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

·   wskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatr

· wymienia cechy krajobrazu wysokogórskiego

· omawia cechy pogody w górach

· wymienia atrakcje turystyczne Tatr

Uczeń:

· charakteryzuje pasyrzeźby terenu w Polsce

· opisuje krajobraz najbliższej okolicyw odniesieniu do pasów rzeźby terenu

· opisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobraz

· przedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskim

· opisuje zajęcia mieszkańców regionu nadmorskiego

· przedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzy

· omawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiej

· przedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy

· omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej

· charakteryzuje życie i zwyczaje mieszkańców Wyżyny Śląskiej

· omawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowych

· charakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiej

· charakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

· opisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach

· opisuje zajęcia i zwyczaje mieszkańców Podhala

Uczeń:

·     dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego piękna oraz ładu i estetyki zagospodarowania

· porównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach

· wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżne

· wymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiegooraz wskazuje je na mapie

· wyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskim

· charakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiej

· opisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawy

· omawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki

·  opisuje za pomocą przykładów rolnictwona Wyżynie Lubelskiej

· opisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiej

· charakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczneSzlaku Orlich Gniazd

· przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnich

· opisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr

Uczeń:

·         proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicy

·         prezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkoły

·         przygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowego

·         przedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapy

·         analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej

·         planuje na podstawie planu miasta wycieczkępo Warszawie

·         przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające zdziałalności człowieka

·         analizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej

·         przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazd

·         wyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr

3. Lądy i oceany

Uczeń:

· wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180^o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowe

· wymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapie

· wymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych

Uczeń:

· wyjaśnia, co to sąsiatka geograficzna i siatka kartograficzna

· wskazuje główne kierunki geograficzne na globusie

· porównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramów

· wskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych

Uczeń:

· podaje przyczyny odkryć geograficznych

• wskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Polo

• opisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba

Uczeń:

·   określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej

·   opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.

Uczeń:

·  oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią woceanach

·  przedstawia znaczenie odkryć geograficznych

4. Krajobrazy świata

Uczeń:

· wyjaśnia znaczenie terminu pogoda

· wymienia składniki pogody

· wyjaśnia znaczenie terminu klimat

· wymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemi

· wymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemi

· wskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej

· podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowegoi wskazuje te warstwy na ilustracji

· rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych

· wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step

· wskazuje na mapie strefy sawann i stepów

· wymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepów

· wyjaśnia znaczenie terminu pustynia

· wskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowych

· rozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowych

· wskazuje na mapiepołożenie strefy krajobrazów śródziemnomorskich

· wymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnym

· rozpoznaje rośliny i zwierzętacharakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej

· wymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiej

· wyjaśnia znaczenie terminów:tajga, tundra,wieloletniazmarzlina

· wskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundry

· rozpoznaje gatunki roślin i zwierzątcharakterystyczne dla tajgi i tundry

· wskazuje na mapieHimalaje

· wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt

Uczeń:

·   wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem

· odczytuje z klimatogramutemperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącu

· wymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej

• omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych

• omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej

· wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampa

· omawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepów

• opisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowych

· wymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiego

· wymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnego

· wymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundry

· wskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje

·  charakteryzuje krajobraz wysokogórskiw Himalajach

· opisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach

Uczeń:

•  wskazuje na mapie klimatycznej

obszary o najwyższej oraz

najniższej średniej rocznej

temperaturze powietrza

•  wskazuje na mapie klimatycznej

obszary o największej

i najmniejszej rocznej sumie

opadów

•    porównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym

·      wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowych

•    przedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej

•    charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego

•    charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów

•    omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych

•    omawia rzeźbę terenu pustyń gorących

•    omawia cechykrajobrazu śródziemnomorskiego

•    charakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundry

•    charakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach

Uczeń:

• oblicza średnią roczną temperaturę powietrza

• oblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu roku

• oblicza roczną sumę opadów

• prezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych orazlasów liściastych i mieszanych

• porównuje cechy krajobrazu sawann i stepów

• omawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowych

• prezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej

• porównujebudownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundry

• analizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności

Uczeń:

• przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych

• omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemi

• porównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierząt

• analizujestrefy sawann i stepów pod względem położenia, warunkówklimatycznychi głównych cech krajobrazu

• przedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazamipustyń gorących i pustyń lodowych

• opisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej

• porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach

Ocenę celującą z przedmiotu otrzymuje uczeń , który rozwiązuje zadania złożone, problemowe , o podwyższonym stopniu trudności lub jest laureatem konkursów międzyszkolnych ( I, II, III miejsce ) lub rejonowych , wojewódzkich i ponadwojewódzkich    (I, II, III miejsce lub wyróżnienie)