Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczennica:

– definiuje pojęcie katalizator

– definiuje pojęcie tlenek

– podaje podział tlenków na tlenki metali i tlenki niemetali

– zapisuje równania reakcji otrzymywania tlenków metali i tlenków niemetali

– wymienia zasady BHP dotyczące pracy z zasadami

– definiuje pojęcia wodorotlenek i zasada

– odczytuje z tabeli rozpuszczalności, czy wodorotlenek jest rozpuszczalny w wodzie czy też nie

– opisuje budowę wodorotlenków

– zna wartościowość grupy wodorotlenowej

– rozpoznaje wzory wodorotlenków

– zapisuje wzory sumaryczne wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH)2, Al(OH)3, Cu(OH)2

– opisuje właściwości oraz zastosowania wodorotlenków: sodu, potasu i wapnia

– łączy nazwy zwyczajowe (wapno palone i wapno gaszone) z nazwami systematycznymi tych związków chemicznych

– definiuje pojęcia: elektrolit, nieelektrolit

− definiuje pojęcia: dysocjacja jonowa, wskaźnik

– wymienia rodzaje odczynów roztworów

– podaje barwy wskaźników w roztworze o podanym odczynie

– wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa zasad

– zapisuje równania dysocjacji jonowej zasad (proste przykłady)

− podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej

– odróżnia zasady od innych substancji za pomocą wskaźników

– rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada

Uczennica:

– podaje sposoby otrzymywania tlenków

– opisuje właściwości i zastosowania wybranych tlenków

– podaje wzory i nazwy wodorotlenków

– wymienia wspólne właściwości zasad i wyjaśnia, z czego one wynikają

– wymienia dwie główne metody otrzymywania wodorotlenków

– zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku sodu, potasu i wapnia

– wyjaśnia pojęcia woda wapienna, wapno palone i wapno gaszone

– odczytuje proste równania dysocjacji jonowej zasad

– definiuje pojęcie odczyn zasadowy

– bada odczyn

– zapisuje obserwacje do przeprowadzanych na lekcji doświadczeń

Uczennica:

– wyjaśnia pojęcia wodorotlenek i zasada

– wymienia przykłady wodorotlenków i zasad

– wyjaśnia, dlaczego podczas pracy z zasadami należy zachować szczególną ostrożność

– wymienia poznane tlenki metali, z których
   otrzymać zasady

– zapisuje równania reakcji otrzymywania wybranego wodorotlenku

– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać wodorotlenki sodu, potasu lub wapnia

– planuje sposób otrzymywania wodorotlenków nierozpuszczalnych w wodzie

– zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej zasad

– określa odczyn roztworu zasadowego i uzasadnia to

– opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

– opisuje zastosowania wskaźników

– planuje doświadczenie, które umożliwi zbadanie odczynu produktów używanych w życiu codziennym

Uczennica:

– zapisuje wzór sumaryczny wodorotlenku dowolnego metalu

– planuje doświadczenia, w których wyniku można otrzymać różne wodorotlenki, także praktycznie nierozpuszczalne w wodzie

– zapisuje równania reakcji otrzymywania różnych wodorotlenków

– identyfikuje wodorotlenki na podstawie podanych informacji

– odczytuje równania reakcji chemicznych

Uczennica:

– opisuje i bada właściwości wodorotlenków

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczeń:

ñ wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami

ñ zalicza kwasy do elektrolitów

ñ definiuje pojęcie kwasy zgodnie z teorią Arrheniusa

ñ opisuje budowę kwasów

ñ opisuje różnice w budowie kwasów beztlenowych i kwasów tlenowych

ñ zapisuje wzory sumaryczne kwasów: HCl, H2S, H2SO4, H2SO3, HNO3, H2CO3, H3PO4

ñ zapisuje wzory strukturalne kwasów beztlenowych

ñ podaje nazwy poznanych kwasów

ñ wskazuje wodór i resztę kwasową we wzorze kwasu

ñ wyznacza wartościowość reszty kwasowej

ñ wyjaśnia, jak można otrzymać np. kwas chlorowodorowy, siarkowy(IV)

ñ wyjaśnia, co to jest tlenek kwasowy

ñ opisuje właściwości kwasów, np.: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI)

ñ stosuje zasadę rozcieńczania kwasów

ñ opisuje podstawowe zastosowania kwasów: chlorowodorowego, azotowego(V) i siarkowego(VI)

ñ wyjaśnia, na czym polega dysocjacja jonowa (elektrolityczna) kwasów

ñ definiuje pojęcia: jon, kation i anion

ñ zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów (proste przykłady)

ñ wymienia rodzaje odczynu roztworu

ñ wymienia poznane wskaźniki

ñ określa zakres pH i barwy wskaźników dla poszczególnych odczynów

ñ rozróżnia doświadczalnie odczyny roztworów za pomocą wskaźników

ñ wyjaśnia pojęcie kwaśne opady

ñ oblicza masy cząsteczkowe HCl i H2S

Uczeń:

ñ udowadnia, dlaczego w nazwie danego kwasu pojawia się wartościowość

ñ zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów

ñ wymienia metody otrzymywania kwasów tlenowych i kwasów beztlenowych

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania poznanych kwasów

ñ wyjaśnia pojęcie tlenek kwasowy

ñ wskazuje przykłady tlenków kwasowych

ñ opisuje właściwości poznanych kwasów

ñ opisuje zastosowania poznanych kwasów

ñ wyjaśnia pojęcie dysocjacja jonowa

ñ zapisuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej kwasów

ñ nazywa kation H+ i aniony reszt kwasowych

ñ określa odczyn roztworu (kwasowy)

ñ wymienia wspólne właściwości kwasów

ñ wyjaśnia, z czego wynikają wspólne właściwości kwasów

ñ zapisuje obserwacje z przeprowadzanych doświadczeń

ñ posługuje się skalą pH

ñ bada odczyn i pH roztworu

ñ wyjaśnia, jak powstają kwaśne opady

ñ podaje przykłady skutków kwaśnych opadów

ñ oblicza masy cząsteczkowe kwasów

ñ oblicza zawartość procentową pierwiastków chemicznych w cząsteczkach kwasów

Uczeń:

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania wskazanego kwasu

ñ wyjaśnia, dlaczego podczas pracy ze stężonymi roztworami kwasów należy zachować szczególną ostrożność

ñ projektuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać omawiane na lekcjach kwasy

ñ wymienia poznane tlenki kwasowe

ñ wyjaśnia zasadę bezpiecznego rozcieńczania stężonego roztworu kwasu siarkowego(VI)

ñ planuje doświadczalne wykrycie białka w próbce żywności (np.: w serze, mleku, jajku)

ñ opisuje reakcję ksantoproteinową

ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) kwasów

ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) w formie stopniowej dla H2S, H2CO3

ñ określa kwasowy odczyn roztworu na podstawie znajomości jonów obecnych w badanym roztworze

ñ opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

ñ podaje przyczyny odczynu roztworów: kwasowego, zasadowego, obojętnego

ñ interpretuje wartość pH w ujęciu jakościowym (odczyny: kwasowy, zasadowy, obojętny)

ñ opisuje zastosowania wskaźników

ñ planuje doświadczenie, które pozwala zbadać pH produktów występujących w życiu codziennym

ñ rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności

ñ analizuje proces powstawania i skutki kwaśnych opadów

ñ proponuje niektóre sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów

Uczeń:

ñ zapisuje wzór strukturalny kwasu nieorganicznego o podanym wzorze sumarycznym

ñ nazywa dowolny kwas tlenowy (określenie wartościowości pierwiastków chemicznych, uwzględnienie ich w nazwie)

ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których wyniku można otrzymać kwasy

ñ identyfikuje kwasy na podstawie podanych informacji

ñ odczytuje równania reakcji chemicznych

ñ rozwiązuje zadania obliczeniowe o wyższym stopniu trudności

ñ proponuje sposoby ograniczenia powstawania kwaśnych opadów

ñ wyjaśnia pojęcie skala pH

Uczennica:

ñ wymienia przykłady innych wskaźników i określa ich zachowanie w roztworach o różnych odczynach

ñ opisuje wpływ pH na glebę i uprawy, wyjaśnia przyczyny stosowania poszczególnych nawozów

ñ omawia przemysłową metodę otrzymywania kwasu azotowego(V)

ñ definiuje pojęcie stopień dysocjacji

ñ dzieli elektrolity ze względu na stopień dysocjacji

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczeń:

ñ opisuje budowę soli

ñ tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli (np. chlorków, siarczków)

ñ wskazuje metal i resztę kwasową we wzorze soli

ñ tworzy nazwy soli na podstawie wzorów sumarycznych (proste przykłady)

ñ tworzy i zapisuje wzory sumaryczne soli na podstawie ich nazw (np. wzory soli kwasów: chlorowodorowego, siarkowodorowego i metali, np. sodu, potasu i wapnia)

ñ wskazuje wzory soli wśród wzorów różnych związków chemicznych

ñ definiuje pojęcie dysocjacja jonowa (elektrolityczna) soli

ñ dzieli sole ze względu na ich rozpuszczalność w wodzie

ñ ustala rozpuszczalność soli w wodzie na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

ñ zapisuje równania reakcji dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli rozpuszczalnych w wodzie (proste przykłady)

ñ podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli (proste przykłady)

ñ opisuje sposób otrzymywania soli trzema podstawowymi metodami (kwas + zasada, metal + kwas, tlenek metalu + kwas)

ñ zapisuje cząsteczkowo równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

ñ definiuje pojęcia reakcja zobojętniania i reakcja strąceniowa

ñ odróżnia zapis cząsteczkowy od zapisu jonowego równania reakcji chemicznej

ñ określa związek ładunku jonu z wartościowością metalu i reszty kwasowej

ñ podaje przykłady zastosowań najważniejszych soli

Uczeń:

ñ wymienia cztery najważniejsze sposoby otrzymywania soli

ñ podaje nazwy i wzory soli (typowe przykłady)

ñ zapisuje równania reakcji zobojętniania w formach: cząsteczkowej, jonowej oraz jonowej skróconej

ñ podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji jonowej soli

ñ odczytuje równania reakcji otrzymywania soli (proste przykłady)

ñ korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania soli (reakcja strąceniowa) w formach cząsteczkowej i jonowej (proste przykłady)

ñ zapisuje i odczytuje wybrane równania reakcji dysocjacji jonowej soli

ñ dzieli metale ze względu na ich aktywność chemiczną (szereg aktywności metali)

ñ opisuje sposoby zachowania się metali w reakcji z kwasami (np. miedź i magnez w reakcji z kwasem chlorowodorowym)

ñ zapisuje obserwacje z doświadczeń przeprowadzanych na lekcji

– wymienia zastosowania najważniejszych soli

Uczeń:

ñ tworzy i zapisuje nazwy i wzory soli: chlorków, siarczków, azotanów(V), siarczanów(IV), siarczanów(VI), węglanów, fosforanów(V) (ortofosforanów(V))

ñ zapisuje i odczytuje równania dysocjacji jonowej (elektrolitycznej) soli

ñ otrzymuje sole doświadczalnie

ñ wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania i reakcji strąceniowej

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania soli

ñ ustala, korzystając z szeregu aktywności metali, które metale reagują z kwasami według schematu: metal + kwas  sól + wodór

ñ projektuje i przeprowadza reakcję zobojętniania (HCl + NaOH)

ñ swobodnie posługuje się tabelą rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie

ñ projektuje doświadczenia pozwalające otrzymać substancje trudno rozpuszczalne i praktycznie nierozpuszczalne (sole i wodorotlenki) w reakcjach strąceniowych

ñ zapisuje odpowiednie równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej (reakcje otrzymywania substancji trudno rozpuszczalnych i praktycznie nierozpuszczalnych w reakcjach strąceniowych)

ñ podaje przykłady soli występujących w przyrodzie

ñ wymienia zastosowania soli

ñ opisuje doświadczenia przeprowadzane na lekcjach (schemat, obserwacje, wniosek)

Uczeń:

ñ wymienia metody otrzymywania soli

ñ przewiduje, czy zajdzie dana reakcja chemiczna (poznane metody, tabela rozpuszczalności soli i wodorotlenków w wodzie, szereg aktywności metali)

ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji otrzymywania dowolnej soli

ñ wyjaśnia, jakie zmiany zaszły w odczynie roztworów poddanych reakcji zobojętniania

ñ proponuje reakcję tworzenia soli trudno rozpuszczalnej i praktycznie nierozpuszczalnej

ñ przewiduje wynik reakcji strąceniowej

ñ identyfikuje sole na podstawie podanych informacji

ñ podaje zastosowania reakcji strąceniowych

ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia dotyczące otrzymywania soli

ñ przewiduje efekty zaprojektowanych doświadczeń dotyczących otrzymywania soli (różne metody)

ñ opisuje zaprojektowane doświadczenia

Uczeń:

ñ wyjaśnia pojęcie hydrat, wymienia przykłady hydratów, ich występowania i zastosowania

ñ wyjaśnia pojęcie hydroliza, zapisuje równania reakcji hydrolizy i wyjaśnia jej przebieg

ñ wyjaśnia pojęcia: sól podwójna, sól potrójna, wodorosole i hydroksosole; podaje przykłady tych soli

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczeń:

ñ wyjaśnia pojęcie związki organiczne

ñ podaje przykłady związków chemicznych zawierających węgiel

ñ wymienia naturalne źródła węglowodorów

ñ wymienia nazwy produktów destylacji ropy naftowej i podaje przykłady ich zastosowania

ñ stosuje zasady bhp w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej

ñ definiuje pojęcie węglowodory

ñ definiuje pojęcie szereg homologiczny

ñ definiuje pojęcia: węglowodory nasycone, węglowodory nienasycone, alkany, alkeny, alkiny

ñ zalicza alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny – do nienasyconych

ñ zapisuje wzory sumaryczne: alkanów, alkenów i alkinów o podanej liczbie atomów węgla

ñ rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne (grupowe): alkanów, alkenów i alkinów o łańcuchach prostych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

ñ podaje nazwy systematyczne alkanów (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

ñ podaje wzory ogólne: alkanów, alkenów i alkinów

ñ podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów

ñ przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego

ñ opisuje budowę i występowanie metanu

ñ opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu, etanu

ñ wyjaśnia, na czym polegają spalanie całkowite i spalanie niecałkowite

ñ zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i spalania niecałkowitego metanu, etanu

ñ podaje wzory sumaryczne i strukturalne etenu i etynu

ñ opisuje najważniejsze właściwości etenu i etynu

ñ definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer

ñ opisuje najważniejsze zastosowania metanu, etenu i etynu

ñ opisuje wpływ węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)

Uczeń:

ñ wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny

ñ tworzy nazwy alkenów i alkinów na podstawie nazw odpowiednich alkanów

ñ zapisuje wzory: sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne (grupowe); podaje nazwy: alkanów, alkenów i alkinów

ñ buduje model cząsteczki: metanu, etenu, etynu

ñ wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a spalaniem niecałkowitym

ñ opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (spalanie) alkanów (metanu, etanu) oraz etenu i etynu

ñ zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu, etanu, przy dużym i małym dostępie tlenu

ñ pisze równania reakcji spalania etenu i etynu

ñ porównuje budowę etenu i etynu

ñ wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania i polimeryzacji

ñ opisuje właściwości i niektóre zastosowania polietylenu

ñ wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od węglowodorów nienasyconych, np. metan od etenu czy etynu

ñ wyjaśnia, od czego zależą właściwości węglowodorów

ñ wykonuje proste obliczenia dotyczące węglowodorów

ñ podaje obserwacje do wykonywanych na lekcji doświadczeń

Uczeń:

ñ tworzy wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów (na podstawie wzorów kolejnych związków chemicznych w danym szeregu homologicznym)

ñ proponuje sposób doświadczalnego wykrycia produktów spalania węglowodorów

ñ zapisuje równania reakcji spalania alkanów przy dużym i małym dostępie tlenu

ñ zapisuje równania reakcji spalania alkenów i alkinów

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania etynu

ñ  odczytuje podane równania reakcji chemicznej

ñ  zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem, polimeryzacji etenu

ñ opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej

ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów (np. stanem skupienia, lotnością, palnością, gęstością, temperaturą topnienia i wrzenia)

ñ wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi

ñ opisuje właściwości i zastosowania polietylenu

ñ projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych

ñ opisuje przeprowadzane doświadczenia chemiczne

ñ wykonuje obliczenia związane z węglowodorami

ñ wyszukuje informacje na temat zastosowań alkanów, etenu i etynu; wymienia je

ñ zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu

Uczeń:

ñ analizuje właściwości węglowodorów

ñ porównuje właściwości węglowodorów nasyconych i węglowodorów nienasyconych

ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a właściwościami fizycznymi alkanów

ñ opisuje wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność

ñ zapisuje równania reakcji przyłączania (np. bromowodoru, wodoru, chloru) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne

ñ projektuje doświadczenia chemiczne dotyczące węglowodorów

ñ projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od węglowodorów nienasyconych

ñ stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań obliczeniowych o wysokim stopniu trudności

ñ analizuje znaczenie węglowodorów w życiu codziennym

Uczeń:

ñ opisuje przebieg suchej destylacji węgla kamiennego

ñ wyjaśnia pojęcia: izomeria, izomery

ñ wyjaśnia pojęcie węglowodory aromatyczne

ñ podaje przykłady tworzyw sztucznych, tworzyw syntetycznych

ñ podaje właściwości i zastosowania wybranych tworzyw sztucznych

ñ wymienia przykładowe oznaczenia opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczeń:

ñ dowodzi, że alkohole, kwasy karboksylowe, estry i aminokwasy są pochodnymi węglowodorów

ñ opisuje budowę pochodnych węglowodorów (grupa węglowodorowa + grupa funkcyjna)

ñ wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład pochodnych węglowodorów

ñ zalicza daną substancję organiczną do odpowiedniej grupy związków chemicznych

ñ wyjaśnia, co to jest grupa funkcyjna

ñ zaznacza grupy funkcyjne w alkoholach, kwasach karboksylowych, estrach, aminokwasach; podaje ich nazwy

ñ zapisuje wzory ogólne alkoholi, kwasów karboksylowych i estrów

ñ dzieli alkohole na monohydroksylowe i polihydroksylowe

ñ zapisuje wzory sumaryczne i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce

ñ wyjaśnia, co to są nazwy zwyczajowe i nazwy systematyczne

ñ tworzy nazwy systematyczne alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych zawierających do trzech atomów węgla w cząsteczce, podaje zwyczajowe (metanolu, etanolu)

ñ rysuje wzory półstrukturalne (grupowe), strukturalne kwasów monokarboksylowych o łańcuchach prostych zawierających do dwóch atomów węgla w cząsteczce; podaje ich nazwy systematyczne i zwyczajowe (kwasu metanowego i kwasu etanowego)

ñ zaznacza resztę kwasową we wzorze kwasu karboksylowego

ñ opisuje najważniejsze właściwości metanolu, etanolu i glicerolu oraz kwasów etanowego i metanowego

ñ bada właściwości fizyczne glicerolu

ñ zapisuje równanie reakcji spalania metanolu

ñ opisuje podstawowe zastosowania etanolu i kwasu etanowego

ñ  dzieli kwasy karboksylowe na nasycone i nienasycone

ñ wymienia najważniejsze kwasy tłuszczowe

ñ opisuje najważniejsze właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych (stearynowego i oleinowego)

ñ definiuje pojęcie mydła

ñ wymienia związki chemiczne, które są substratami reakcji estryfikacji

ñ definiuje pojęcie estry

ñ wymienia przykłady występowania estrów w przyrodzie

ñ opisuje zagrożenia związane z alkoholami (metanol, etanol)

ñ wśród poznanych substancji wskazuje te, które mają szkodliwy wpływ na organizm

ñ omawia budowę i właściwości aminokwasów (na przykładzie glicyny)

ñ podaje przykłady występowania aminokwasów

ñ wymienia najważniejsze zastosowania poznanych związków chemicznych (np. etanol, kwas etanowy, kwas stearynowy)

Uczeń:

ñ zapisuje nazwy i wzory omawianych grup funkcyjnych

ñ wyjaśnia, co to są alkohole polihydroksylowe

ñ zapisuje wzory i podaje nazwy alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach prostych (zawierających do pięciu atomów węgla w cząsteczce)

ñ zapisuje wzory sumaryczny i półstrukturalny (grupowy) propano-1,2,3-triolu (glicerolu)

ñ uzasadnia stwierdzenie, że alkohole i kwasy karboksylowe tworzą szeregi homologiczne

ñ podaje odczyn roztworu alkoholu

ñ opisuje fermentację alkoholową

ñ zapisuje równania reakcji spalania etanolu

ñ podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie (np. kwasy: mrówkowy, szczawiowy, cytrynowy) i wymienia ich zastosowania

ñ tworzy nazwy prostych kwasów karboksylowych (do pięciu atomów węgla w cząsteczce) i zapisuje ich wzory sumaryczne i strukturalne

ñ podaje właściwości kwasów metanowego (mrówkowego) i etanowego (octowego)

ñ bada wybrane właściwości fizyczne kwasu etanowego (octowego)

ñ opisuje dysocjację jonową kwasów karboksylowych

ñ bada odczyn wodnego roztworu kwasu etanowego (octowego)

ñ zapisuje równania reakcji spalania i reakcji dysocjacji jonowej kwasów metanowego i etanowego

ñ zapisuje równania reakcji kwasów metanowego i etanowego z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami

ñ podaje nazwy soli pochodzących od kwasów metanowego i etanowego

ñ podaje nazwy długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (przykłady)

ñ zapisuje wzory sumaryczne kwasów: palmitynowego, stearynowego i oleinowego

ñ  wyjaśnia, jak można doświadczalnie udowodnić, że dany kwas karboksylowy jest kwasem nienasyconym

ñ podaje przykłady estrów

ñ wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji

ñ tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi (proste przykłady)

ñ opisuje sposób otrzymywania wskazanego estru (np. octanu etylu)

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania estru (proste przykłady, np. octanu metylu)

ñ wymienia właściwości fizyczne octanu etylu

ñ opisuje negatywne skutki działania etanolu na organizm

ñ bada właściwości fizyczne omawianych związków

ñ zapisuje obserwacje z wykonywanych doświadczeń chemicznych

Uczeń:

ñ wyjaśnia, dlaczego alkohol etylowy ma odczyn obojętny

ñ wyjaśnia, w jaki sposób tworzy się nazwę systematyczną glicerolu

ñ zapisuje równania reakcji spalania alkoholi

ñ podaje nazwy zwyczajowe i systematyczne alkoholi i kwasów karboksylowych

ñ wyjaśnia, dlaczego niektóre wyższe kwasy karboksylowe nazywa się kwasami tłuszczowymi

ñ porównuje właściwości kwasów organicznych i nieorganicznych

ñ bada i opisuje wybrane właściwości fizyczne i chemiczne kwasu etanowego (octowego)

ñ porównuje właściwości kwasów karboksylowych

ñ opisuje proces fermentacji octowej

ñ dzieli kwasy karboksylowe

ñ zapisuje równania reakcji chemicznych kwasów karboksylowych

ñ podaje nazwy soli kwasów organicznych

ñ określa miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce kwasu oleinowego

ñ podaje nazwy i rysuje wzory półstrukturalne (grupowe) długołańcuchowych kwasów monokarboksylowych (kwasów tłuszczowych) nasyconych (palmitynowego, stearynowego) i nienasyconego (oleinowego)

ñ projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie kwasu oleinowego od kwasów palmitynowego lub stearynowego

ñ zapisuje równania reakcji chemicznych prostych kwasów karboksylowych z alkoholami monohydroksylowymi

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania podanych estrów

ñ tworzy wzory estrów na podstawie nazw kwasów i alkoholi

ñ tworzy nazwy systematyczne i zwyczajowe estrów na podstawie nazw odpowiednich kwasów karboksylowych i alkoholi

ñ  zapisuje wzór poznanego aminokwasu

ñ opisuje budowę oraz wybrane właściwości fizyczne i chemiczne aminokwasów na przykładzie kwasu aminooctowego (glicyny)

ñ opisuje właściwości omawianych związków chemicznych

ñ wymienia zastosowania: metanolu, etanolu, glicerolu, kwasu metanowego, kwasu octowego

ñ bada niektóre właściwości fizyczne i chemiczne omawianych związków

ñ opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

Uczeń:

ñ  proponuje doświadczenie chemiczne do podanego tematu z działu Pochodne węglowodorów

ñ opisuje doświadczenia chemiczne (schemat, obserwacje, wniosek)

ñ  przeprowadza doświadczenia chemiczne do działu Pochodne węglowodorów

ñ zapisuje wzory podanych alkoholi i kwasów karboksylowych

ñ zapisuje równania reakcji chemicznych alkoholi, kwasów karboksylowych o wyższym stopniu trudności (np. więcej niż pięć atomów węgla w cząsteczce)

ñ wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia i reaktywnością alkoholi oraz kwasów karboksylowych

ñ zapisuje równania reakcji otrzymywania estru o podanej nazwie lub podanym wzorze

ñ planuje i przeprowadza doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie

ñ opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań

ñ przewiduje produkty reakcji chemicznej

ñ identyfikuje poznane substancje

ñ omawia szczegółowo przebieg reakcji estryfikacji

ñ omawia różnicę między reakcją estryfikacji a reakcją zobojętniania

ñ zapisuje równania reakcji chemicznych w formach: cząsteczkowej, jonowej i skróconej jonowej

ñ analizuje konsekwencje istnienia dwóch grup funkcyjnych w cząsteczce aminokwasu

ñ zapisuje równanie kondensacji dwóch cząsteczek glicyny

ñ opisuje mechanizm powstawania wiązania peptydowego

ñ rozwiązuje zadania dotyczące pochodnych węglowodorów (o dużym stopniu trudności)

Uczeń:

ñ opisuje właściwości i zastosowania wybranych alkoholi

ñ opisuje właściwości i zastosowania wybranych kwasów karboksylowych

ñ zapisuje równania reakcji chemicznych zachodzących w twardej wodzie po dodaniu mydła sodowego

ñ wymienia zastosowania aminokwasów

Ocena dopuszczająca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo dobra

Ocena celująca

Uczeń:

ñ wymienia główne pierwiastki chemiczne wchodzące w skład organizmu

ñ wymienia podstawowe składniki żywności i miejsca ich występowania

ñ wymienia pierwiastki chemiczne, których atomy wchodzą w skład cząsteczek: tłuszczów, cukrów (węglowodanów) i białek

ñ dzieli tłuszcze ze względu na: pochodzenie i stan skupienia

ñ zalicza tłuszcze do estrów

ñ wymienia rodzaje białek

ñ dzieli cukry (sacharydy) na cukry proste i cukry złożone

ñ definiuje białka jako związki chemiczne powstające z aminokwasów

ñ wymienia przykłady: tłuszczów, sacharydów i białek

ñ wyjaśnia, co to są węglowodany

ñ wymienia przykłady występowania celulozy i skrobi w przyrodzie

ñ podaje wzory sumaryczne: glukozy i fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy

ñ wymienia zastosowania poznanych cukrów

ñ wymienia najważniejsze właściwości omawianych związków chemicznych

ñ definiuje pojęcia: denaturacja, koagulacja, żel, zol

ñ wymienia czynniki powodujące denaturację białek

ñ podaje reakcje charakterystyczne białek i skrobi

ñ opisuje znaczenie: wody, tłuszczów, białek, sacharydów, witamin i mikroelementów dla organizmu

ñ wyjaśnia, co to są związki wielkocząsteczkowe; wymienia ich przykłady

ñ wymienia funkcje podstawowych składników odżywczych

Uczeń:

ñ wyjaśnia rolę składników odżywczych w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu

ñ opisuje budowę cząsteczki tłuszczu jako estru glicerolu i kwasów tłuszczowych

ñ opisuje wybrane właściwości fizyczne tłuszczów

ñ opisuje wpływ oleju roślinnego na wodę bromową

ñ wyjaśnia, jak można doświadczalnie odróżnić tłuszcze nienasycone od tłuszczów nasyconych

ñ opisuje właściwości białek

ñ wymienia czynniki powodujące koagulację białek

ñ opisuje właściwości fizyczne: glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy

ñ bada właściwości fizyczne wybranych związków chemicznych (glukozy, fruktozy, sacharozy, skrobi i celulozy)

ñ zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą za pomocą wzorów sumarycznych

ñ opisuje przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą

ñ wykrywa obecność skrobi i białka w produktach spożywczych

Uczeń:

ñ podaje wzór ogólny tłuszczów

ñ omawia różnice w budowie tłuszczów stałych i tłuszczów ciekłych

ñ wyjaśnia, dlaczego olej roślinny odbarwia wodę bromową

ñ definiuje białka jako związki chemiczne powstające w wyniku kondensacji aminokwasów

ñ definiuje pojęcia: peptydy, peptyzacja, wysalanie białek

ñ opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek

ñ wyjaśnia, co to znaczy, że sacharoza jest disacharydem

ñ wymienia różnice we właściwościach fizycznych skrobi i celulozy

ñ zapisuje poznane równania reakcji sacharydów z wodą

ñ definiuje pojęcie wiązanie peptydowe

ñ projektuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie tłuszczu nienasyconego od tłuszczu nasyconego

ñ projektuje doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka za pomocą stężonego roztworu kwasu azotowego(V)

ñ planuje doświadczenia chemiczne umożliwiające badanie właściwości omawianych związków chemicznych

ñ opisuje przeprowadzone doświadczenia chemiczne

ñ opisuje znaczenie i zastosowania skrobi, celulozy i innych poznanych związków chemicznych

Uczeń:                         

ñ podaje wzór tristearynianu glicerolu

ñ projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne umożliwiające wykrycie białka

ñ wyjaśnia, na czym polega wysalanie białek

ñ wyjaśnia, dlaczego skrobia i celuloza są polisacharydami

ñ wyjaśnia, co to są dekstryny

ñ omawia przebieg reakcji chemicznej skrobi z wodą

ñ planuje i przeprowadza doświadczenie chemiczne weryfikujące postawioną hipotezę

ñ identyfikuje poznane substancje

Uczeń:

ñ bada skład pierwiastkowy białek

ñ udowadnia doświadczalnie, że glukoza ma właściwości redukujące

ñ przeprowadza próbę Trommera i próbę Tollensa

ñ wyjaśnia, na czym polega próba akroleinowa

ñ projektuje doświadczenie umożliwiające odróżnienie tłuszczu od substancji tłustej

ñ opisuje proces utwardzania tłuszczów

ñ opisuje hydrolizę tłuszczów, zapisuje równanie dla podanego tłuszczu

ñ wyjaśnia, na czym polega efekt Tyndalla